Jest projekt nowelizacji ustawy o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1415 ze zm.). Senacka komisja praw człowieka, praworządności i petycji przyjęła propozycję zmian wraz z poprawkami.

Na nieprawidłowości działania ustawy zwróciła uwagę rzecznik praw obywatelskich. Uzyskanie kompensaty utrudnia obecnie m.in. konieczność udokumentowania szkody, np. wskazania danych sprawców przestępstwa. Kolejne mankamenty regulacji to ustalenie maksymalnej kwoty odszkodowania na 12 tys. zł, zaledwie 2-letni termin na ubieganie się o kompensatę czy brak możliwości złożenia wniosku przez osobę najbliższą.
Zgodnie z art. 3 regulacji kompensata może być przyznana za utracone zarobki, koszty leczenia, rehabilitacji czy pogrzebu. Komisja zdecydowała się na podniesienie wysokości odszkodowania. Zgodnie z propozycją będzie to nie mniej niż 1 tys. zł i nie więcej niż 25 tys. zł. Taką zmianę zaproponował resort sprawiedliwości, wskazując, że „zdarzają się przypadki, w których kwota 12 tys. zł okazuje się niewystarczająca dla pokrycia kosztów i wydatków określonych w art. 3 ustawy”. RPO alarmowała, że zdarzały się przypadki wypłaty zaledwie 120 zł.
Ustawa o kompensacie jest wrogiem numer 1 dla RPO

Zobacz również
Profesor Irena Lipowicz zwróciła też uwagę na preferowanie osób zamożnych przez obecną ustawę. „Ofiary, które było stać na pokrycie wydatków i kosztów związanych z doznaniem przestępstwa, uzyskiwały kompensatę wcześniej oraz w wyższej wysokości niż ofiary przestępstw niezamożne, które nie mogły wyłożyć środków na leczenie i rehabilitację” – podkreślała rzecznik.
Aby zapobiec takim sytuacjom, Senat zaproponował instytucję zaliczki. Osoba poszkodowana przestępstwem będzie mogła ubiegać się jeszcze przed postępowaniem sądowym o przyznanie środków koniecznych na leczenie.
Zgodnie z projektem o kompensatę wnioskować będzie można w ciągu 3 lat od ujawnienia skutków przestępstwa, jednak nie później niż 5 lat od dnia jego popełnienia. Świadczenie nie będzie jednak wypłacane, jeżeli pokrzywdzony był współsprawcą czynu. Ma to zabezpieczyć przed wyłudzaniem odszkodowań.
Problemy z dochodzeniem odszkodowań spowodowały, że osoby pokrzywdzone coraz rzadziej dochodzą w ten sposób swoich praw. W 2013 r. złożono 119 wniosków, z czego tylko 52 uwzględniono.
Projekt trafi teraz na posiedzenie plenarne Senatu, a następnie do Sejmu.
0,36 proc. z przewidzianych 70 mln zł wydano w minionym roku na kompensaty
Etap legislacyjny
Projekt przed I czytaniem