Kompleksowe uregulowanie kwestii monitoringu wizyjnego miało poprawić bezpieczeństwo przestrzeni publicznej i ustanowić jasne reguły korzystania z nagrań. Od czasu przedstawienia przez resort spraw wewnętrznych projektu założeń dotyczących rozwiązań prawnych w tym zakresie, pojawia się jednak coraz więcej zastrzeżeń co do pomysłów MSW.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka (HFPC), mimo pozytywnej oceny działań legislacyjnych w kwestii monitoringu, krytykuje niejasny zakres ustawy i brak odpowiednich mechanizmów kontroli.

Fundacja ma zastrzeżenia m.in. do:

1. Nieprecyzyjnego zakresu ustawy

W założeniach do projektu ustawy nie określono jak traktować monitoring obejmujący tylko częściowo przestrzeń publiczną i prowadzony przez osoby prywatne. Zdaniem Fundacji może to prowadzić do problemów z udostępnianiem taśm, gdyż część z nich będzie traktowana jako nagrania prywatne.

2. Zbyt ogólnego określenia miejsc, w których nie można umieszczać kamer

HFPC zaznacza, że dla prawidłowej ochrony przed nadmierną ingerencją w prywatność, potrzebny jest wyraźny katalog miejsc, w których zakładanie monitoringu będzie niedopuszczalne (np. przebieralnie czy obiekty sanitarne).

3. Braku odpowiednich mechanizmów kontroli nad wykorzystywaniem nagrań i zapewniających efektywne dochodzenie praw osób poszkodowanych nieprawidłowym użyciem taśm

W założeniach do projektu ustawy nie ma wyraźnie określonych procedur kontrolnych w stosunku do administratorów systemów monitoringu.

4. Braku wskazania organu kontrolującego jednostki używające kamer w przestrzeni publicznej

Organizacja podkreśla, że w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości to konkretny organ musi zarządzić działania naprawcze. Z projektu natomiast nie wynika na kim ciąży taki obowiązek.

5. Oparcia możliwości dochodzenia praw na ogólnych przepisach prawa karnego

Zdaniem Fundacji poddanie monitoringu dodatkowo kontroli administracyjnej skuteczniej wyeliminuje nieprawidłowości. Przy takim rozwiązaniu obywatele będą mieli możliwość złożenia skargi do organu kontrolnego.

6. Braku wystarczających regulacji zasad udostępniania nagrań osobom trzecim

HFPC zwraca uwagę na brak regulacji dotyczących udostępniania taśm mediom.

7. Zbyt swobodnego dostępu funkcjonariuszy uprawnionych organów do nagrań

Projekt przewiduje, że taśmy będą udostępniane funkcjonariuszom uprawnionych służb na ustne żądanie.

8. Minimalnych i maksymalnych terminów przechowywania taśm

W założeniach do projektu ustawy można przeczytać, że nagrania będą przechowywane przez minimum 30 a maksimum przez 90 dni (pomijając przypadki zabezpieczenia taśm). Fundacja zwraca uwagę na brak uzasadnienia dla takich terminów. Wskazuje przy tym, że Europejski Inspektor Ochrony Danych określił typowy czas przechowywania nagrań na 7 dni - zbyt długie przechowywanie takich materiałów może bowiem zagrozić osobom, których wizerunek został utrwalony na taśmach.

Mimo uwag HFPC pozytywnie ocenia kierunek prac resortu. Szczególnie popiera wprowadzenie obowiązku informowania o rozmieszczeniu kamer czy zobowiązania do sporządzania okresowych raportów o działaniu systemów monitoringu.