Nieruchomość wskazana jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej nie staje się automatycznie elementem przedsiębiorstwa.
Sąd wydał nakaz zapłaty przeciwko mężczyźnie prowadzącemu działalność gospodarczą. Na tej podstawie wydano następnie tytuł wykonawczy, w którym jednak wyraźnie wskazano, że odpowiedzialność dłużnika ogranicza się do przedsiębiorstwa wchodzącego w skład majątku wspólnego jego i jego żony. Następnie komornik wszczął egzekucję ze spółdzielczego mieszkania, do którego prawo w równych częściach miało małżeństwo. Kobieta zażądała umorzenia postępowania egzekucyjnego. Gdy komornik odmówił, wniosła skargę do sądu.
Istotą tej sprawy było ustalenie, czy mieszkanie stanowiło element przedsiębiorstwa, do którego odnosił się tytuł wykonawczy. Komornik uważał, że tak. Jego zdaniem wynikało to już z tego, że adres lokalu wskazano w rejestrze przedsiębiorców jako miejsce prowadzenia działalności. Co więcej, jak przekonywał, nie jest on od tego, by przeprowadzać postępowanie dowodowe i sprawdzać, czy dłużnik wprowadził nieruchomość do ewidencji środków trwałych, czy amortyzuje ją i faktycznie wykorzystuje do prowadzenia działalności gospodarczej.
Żona dłużnika przekonywała z kolei, że mieszkanie nie stanowi elementu przedsiębiorstwa jej męża. Kupili je wyłącznie w celach mieszkaniowych. Mąż nigdy w nim nie pracował, zwłaszcza że świadczy usługi budowlane. A adres mieszkania wskazano we wniosku o zarejestrowanie działalności gospodarczej tylko dlatego, że wymaga tego prawo.
Sąd Rejonowy w Gryfinie uznał, że mieszkanie nie było elementem przedsiębiorstwa (sygn. akt I Co 1168/13).
„Akcentowana treść wpisu świadcząca o tym, że ww. lokal jest miejscem wykonywania działalności gospodarczej przez dłużnika, nie przesądza jeszcze o uznaniu, że spółdzielcze własnościowe prawo do tego lokalu stanowi składnik przedsiębiorstwa” – podkreślił sąd w uzasadnieniu. Zwrócił jednocześnie uwagę, że adres zamieszkania przedsiębiorcy oraz adres, pod którym jest wykonywana działalność gospodarcza, to konieczne elementy wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.
„Wpis ten nie może jednak sam w sobie oznaczać, iż lokal mieszkalny pod tym adresem stanowi element zorganizowanej funkcjonalnie całości służącej do prowadzenia działalności gospodarczej, a więc że jest składnikiem przedsiębiorstwa dłużnika. Pojęcia „miejsce wykonywania działalności” oraz „przedsiębiorstwo” w rozumieniu art. 55 [1] kodeksu cywilnego nie są tożsame. Fakt, iż zazwyczaj jest tak, że miejscem wykonywania działalności gospodarczej bywa nieruchomość stanowiąca składnik przedsiębiorstwa (np. lokal użytkowy, w którym świadczy się usługi), nie oznacza, że pomiędzy oboma powyższymi pojęciami należy postawić znak równości” – podkreślił sąd.
Komornik argumentował również, że bez wątpienia przedsiębiorca część czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wykonywał w mieszkaniu. Telefonował do klientów, składał zamówienia na materiały budowlane przez internet, odbierał maile od kontrahentów. Zdarzało się, że w lokalu przyjmował nawet klientów. Jednak, zdaniem sądu, to wszystko również o niczym nie przesądza.
„Fakt, że czynności związane z prowadzeniem działalności gospodarczej są wykonywane w danym miejscu, nie może jeszcze oznaczać, że miejsce to staje się funkcjonalnie zorganizowane z innymi składnikami przedsiębiorstwa w sensie, do którego odnosi się art. 55 [1] k.c.”- napisano w uzasadnieniu postanowienia.
Sąd Okręgowy w Szczecinie, do którego wniesiono zażalenia, w pełni podzielił argumentację sądu pierwszej instancji.
„Nie można założyć, że każde przedsiębiorstwo musi ze swej istoty posiadać biuro i wyodrębniony w tym celu lokal. Co więcej, całokształt okoliczności sprawy wskazuje, że przedmiotowy lokal co do wyposażenia i przeznaczenia posiada charakter typowo mieszkalny i w ten sposób był i jest wykorzystywany przez rodzinę dłużnika” – podkreślono w postanowieniu.
ORZECZNICTWO
Postanowienie Sądu Okręgowego w Szczecinie, sygn. akt II Cz 322/14