Oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku nie można lekceważyć

W mediach oraz na forach prawniczych przewijają się historie ludzi, którzy zostali obdarowani spadkiem w postaci długów. Często przyjmując spadek, nawet nie wiedzą, że w ten sposób mogą ponieść odpowiedzialność za długi z całego swojego majątku. Jak uniknąć takich sytuacji? Bardzo łatwo – wystarczy złożyć oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku.

Co może zrobić spadkobierca ze spadkiem

Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego spadkobierca ma kilka możliwości działania w przypadku dziedziczenia spadku. Może on:

• przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste);

• przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza);

• spadek odrzucić.

Co ważne – należy pamiętać o tym, że ustawa wyznacza widełki czasowe na przyjęcie bądź też odrzucenie spadku. Jak wskazuje kodeks, świadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (jest to termin, który nie podlega przywróceniu).

Jeśli spadkobierca nie dopilnuje, by wydać stosowne oświadczenie, wówczas przyjmuje się, że jest to jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku.
Inaczej wygląda sytuacja w przypadku, gdy spadkobiercą jest osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, bądź też osoba prawna – wówczas brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Gdzie należy złożyć oświadczenie

Przepisy prawa mówią, że oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed notariuszem lub w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie.

Jeśli zdarzy się sytuacja, gdy miejsca zamieszkania w Polsce nie da się ustalić, wówczas właściwy jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy.

Oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku można złożyć ustnie lub na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym.
W przypadku, gdy chcemy skorzystać z pełnomocnictwa – wówczas powinno ono być w formie pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym.

O czym jeszcze należy pamiętać:

• oświadczenie o przyjęciu albo odrzuceniu spadku złożone pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważne;

• oświadczenie nie może być odwołane;

Co z długami?

Kodeks cywilny mówi wprost, że do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku.

Jednak już od chwili przyjęcia spadku – ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku.

1) proste przyjęcie spadku – spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia;

2) przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza – spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nie istniejące długi.

Elementy formalne oświadczenia

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:

1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego ostatniego zamieszkania;

2) tytuł powołania do spadku;

3) treść złożonego oświadczenia.

W oświadczeniu nie powinno zabraknąć także wymienienia wszelkich wiadomych osób należących do kręgu spadkobierców ustawowych, jak również testamentów, chociażby składający oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania testamentów.

Przy oświadczeniu należy także złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.

Koszt oświadczenia

W przypadku oświadczenia złożonego do sądu - opłata od pisma z oświadczeniem o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wynosi 50 zł. W przypadku składania oświadczenia u notariusza powinniśmy zapłacić do 50 zł, tyle bowiem wynosi maksymalna taksa notarialna.