Subskrybuj nas na Youtube
Minister chce także określić w rozmowach z prokuratorem generalnym, czy jest miejsce na mediację w postępowaniu prokuratorskim.
"Skala mediacji jest w Polsce minimalna, co skutkuje fatalnie i dla stron postępowania, i dla nas wszystkich, ponieważ mediacja jest zdecydowanie tańsza niż postępowanie sądowe. Dziś zaledwie 0,1 proc. spraw trafia do mediacji" - powiedział Gowin, który uczestniczył w Krakowie w spotkaniu z mediatorami.
Jako rozwiązanie tego problemu wskazał planowane zmiany uregulowań prawnych - by zarówno w Kodeksie postępowania karnego (Kpk), jak i w Kodeksie postępowania cywilnego (Kpc) znalazły się zachęty do prowadzenia mediacji; chodzi także o popularyzowanie mediacji. Minister ocenił bowiem, że "najważniejszą barierą jest brak przekonania sędziów czy zwłaszcza prokuratury do prowadzenia mediacji i brak wiedzy ze strony społeczeństwa, że coś takiego jak mediacja jest w ogóle możliwe".
Nowelizacja Kpk rozszerzy zakres mediacji
Gowin przypomniał, że w Sejmie jest już projekt nowelizacji Kpk, gdzie rozszerzono zakres mediacji. "Podobne zmiany przewidujemy w Kpc. Trwa kampania prowadzona przez Ministerstwo Sprawiedliwości popularyzująca idee mediacji, będziemy też starali się upowszechniać różnego rodzaju dobre praktyki, np. świetne praktyki stosowane przez sąd w Wieliczce, gdzie mediacja obejmuje zdecydowanie większą część spraw niż w innych sądach w Polsce" - powiedział minister.
Wskazał też, że dużym problemem są niejasności dotyczące tego, czy w ogóle jest miejsce na mediacje w postępowaniu prokuratorskim. "Środowisko prokuratorskie odnosi się do tej idei mediacji sceptycznie - nie ze złej woli, tylko po prostu dlatego, że rolą prokuratury jest ściganie przestępstw. Dlatego muszę tę sprawę przedyskutować z prokuratorem generalnym, tak żeby sama prokuratura określiła, czy w jej działalności mediacja powinna odgrywać jakaś znaczącą rolę" - powiedział Gowin.
Pytany, czy przewiduje zwracanie kosztów mediacji najbiedniejszym, wyjaśnił, że "to są zawsze trudne decyzje budżetowe". "Mnie na razie udało się przekonać i pana premiera, i ministra finansów do tego, żeby w budżecie na lata od 2014 przewidzieć dodatkowe 200 mln zł rocznie na zwiększenie skali obron z urzędu. To ma związek z planowaną zmianą Kpk. Na pytanie, czy uda się przekonać ministra finansów i premiera do tego, żeby przeznaczyć jakieś dodatkowe środki na zwrot kosztów mediacji osobom niezamożnym - dziś nie potrafię jeszcze odpowiedzieć" - powiedział minister.
Czym jest mediacja?
Mediacja jako forma polubownego rozwiązania konfliktu może być stosowana w każdym sporze, w którym skłócone strony wyrażają gotowość do dyskusji o dzielących je kwestiach z udziałem osoby trzeciej.
W polskim prawie karnym mediacje stosowane są od 1998 r. Kodeks postępowania karnego pozwala sądowi - a w postępowaniu przygotowawczym prokuratorom - na skierowanie - za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego - sprawy do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
Z kolei od końca 2005 r. w Polsce obowiązują przepisy dotyczące mediacji w sprawach cywilnych. Od ponad dziesięciu lat w polskim prawie istnieje też możliwość skorzystania z mediacji w sprawach nieletnich.
Zmiany dotyczące mediacji zawiera przygotowany przez resort sprawiedliwości i przyjęty już przez rząd projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Liczący ponad 160 propozycji zmian projekt ma służyć skróceniu czasu postępowań. W modyfikacjach dotyczących mediacji chodzi o ułatwienie stosowania tej instytucji w praktyce, a także zagwarantowanie przestrzegania jej zasad i uznanych standardów.
Dlatego w projekcie m.in. podkreślono zasadę poufności mediacji - informacje ujawnione w jej toku nie mogą być wykorzystane jako materiał dowodowy w postępowaniu karnym; zakazano przesłuchiwania mediatora jako świadka co do faktów, o których dowiedział się - od oskarżonego lub pokrzywdzonego - prowadząc postępowanie mediacyjne.