Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Pan Witold cierpi na astmę oskrzelową, pani Teresa ma chore serce. – Jesteśmy zrozpaczeni, wnuczka jest naszą jedyną radością, a teraz straciliśmy z nią kontakt – piszą dziadkowie. Sąd powierzając opiekę nad dzieckiem rodzinie zastępczej, ograniczył kontakty z wnuczką do listownych i telefonicznych. – O listownych z sześcioletnim dzieckiem trudno mówić, a telefoniczne są utrudniane lub wręcz uniemożliwiane. Matka zastępcza stwierdziła, że najlepiej byłoby, gdyby Anusia o nas zapomniała, że nie powinna się z nami kontaktować, bo to źle na nią wpływa. Czy to oznacza, że utraciliśmy wnuczkę na zawsze? Czy naprawdę nie możemy jej widywać? – pytają zdruzgotani.
Przepisy odnoszące się do kontaktów dzieci z rodzicami mają zastosowanie również do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Prawo stanowi również, że rodzice, w tym rodzice zastępczy, obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Powinni umożliwić mu kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami) przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych związków emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, mogą wpływać na lepszy rozwój dziecka, sprzyjają też kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny.
Prawo dziadków do kontaktów z wnukami jest niezależne od tego, komu przysługuje władza rodzicielska nad dzieckiem. Zatem dziadkowie Ani muszą wystąpić z odpowiednim wnioskiem do sądu rodzinnego właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. We wniosku jako uczestników postępowania powinni wskazać biologicznych rodziców dziecka, nawet jeśli utracili oni władzę rodzicielską oraz rodziców zastępczych. Wniosek powinien też określać, w jaki sposób mają być uregulowane kontakty dziadków z wnuczką. Szczególnie ważne jest określenie terminów kontaktów (np. każda sobota od godz. 10 do 16) oraz ich miejsce (np. mieszkanie dziadków).
Do wniosku trzeba dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka, a także dodatkowy odpis dla uczestników postępowania. Warto również zostawić sobie dodatkowy egzemplarz wniosku, aby uzyskać na nim prezentatę sądu (pieczęć z oznaczeniem sądu, na której zamieszcza się adnotację zawierającą datę i godzinę wpływu pisma, liczbę załączników, a także podpis przyjmującego pismo). Do sądu składa się dwa egzemplarze wniosku (opłata wynosi 40 zł). W uzasadnieniu dziadkowie powinni wskazać przyczyny braku możliwości kontaktu z wnuczką, a także okoliczności, które przemawiają za ich uregulowaniem. Rozpatrując sprawę, sąd będzie się kierował przede wszystkim interesem dziecka i jego dobrem, a nie osobistymi interesami rodziców zastępczych lub dziadków, ale fakt, że rodzice biologiczni mają sądowy zakaz kontaktów z dzieckiem, nie spowoduje, że wniosek dziadków zostanie przez sąd oddalony.
Podstawa prawna
Art. 1136 i art. 109 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. 2012 r., poz. 788).
/>
PORADA EKSPERTA
Karolina Służewska-Woźnicka, Adwokat z Kancelarii Celichowski Spółka Partnerska Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych
Dziadkowie, którym rodzice lub też rodzice zastępczy utrudniają kontakt z wnukami mimo orzeczenia przez sąd sposobu takiego kontaktu, mają prawo żądać zabezpieczenia wykonania orzeczenia. Zabezpieczenie może zostać wydane jedynie wraz z orzeczeniem określającym kontakty z wnukami. Może polegać na zobowiązaniu osoby, pod której pieczą pozostaje dziecko, do pokrycia kosztów podróży i pobytu u dziadków albo na odebraniu od osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, przyrzeczeniu określonego zachowania, np. dopuszczania dziadków do kontaktów z wnukami, nieutrudniania rozmów telefonicznych lub wręcz zachęcania dziecka do kontaktów z dziadkami. W razie uzasadnionej obawy naruszenia przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, obowiązków wynikających z postanowienia o kontaktach, sąd opiekuńczy może zagrozić jej nakazaniem zapłaty oznaczonej kwoty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem.
Trzeba powiedzieć, że przyjęte w ustawie zabezpieczenia nie gwarantują obecnie skutecznej realizacji wykonania postanowień o kontaktach z dziećmi, w związku z czym postulowane są kolejne zmiany kodeksu postępowania cywilnego. Ponadto warto dodać, że istotnym powinno być wykorzystanie możliwości, jakie stwarza instytucja mediacji. Jedną z naczelnych zasad kodeksu rodzinnego i opiekuńczego jest bowiem dobro dziecka. Instytucja mediacji pozwala na minimalizację eskalacji konfliktu, co przyniesie korzyść nie tylko stronom, ale przede wszystkim dziecku, które nie będzie narażone na negatywne emocje uczestników. Efektem może być porozumienie stron obejmujące nie tylko zgodne ustalenia co do wykonywania kontaktów, lecz także zabezpieczenie realizacji ustalonych w ten sposób uprawnień.
