Subskrybuj nas na Youtube
Przepisy państw Unii mogą ograniczać odpowiedzialność właścicieli samochodów, jeżeli za zderzenie aut nie da się przypisać winy żadnemu z kierowców, a ranny pasażer przyczynił się do rozmiaru szkód, jakich doznał – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE.
Sąd apelacyjny z Guimaraes zapytał TS, czy może stosować bez zastrzeżeń krajowy kodeks cywilny. Zgodnie z nim zachowanie ofiary wypadku sprawia, że sąd orzekający o odszkodowaniu musi ustalić, czy w ogóle należy je przyznać, a jeśli tak, to w jakiej wysokości.
Portugalskie przepisy stanowią również, że wina poszkodowanego wyłącza obowiązek rekompensaty, o ile odpowiedzialność za szkodę opiera się na domniemaniu winy właśnie. Orzecznictwo TS wyłączało do tej pory stosowanie przepisów prawa krajowego, a także postanowień umownych, jeżeli ograniczały one ochronę pasażerów samochodów, którzy ulegli wypadkowi.
Proces o odszkodowanie za rany głowy wszczął V.H. Marques Almeida, który siedział na przednim siedzeniu samochodu. Nie zapiął pasów bezpieczeństwa i wskutek zderzenia przeleciał przez przednią szybę. Pozwał o 65 tys. euro i o kwoty, które pochłoną przyszłe operacje, m.in. ubezpieczyciela auta, w którym siedział, nieubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej właściciela drugiego pojazdu i jego kierowcę.
Sąd pierwszej instancji odrzucił pozew. Orzekł, że obrażenia Almeidy wynikły tylko z jego winy, ponieważ nie zapiął pasów. Sąd apelacyjny powziął jednak wątpliwości, czy zasady odpowiedzialności cywilnej ustanowione przez prawo portugalskie nie naruszają norm unijnych.
Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że wprawdzie państwa członkowskie muszą przestrzegać prawa Unii, niemniej trzy dyrektywy dotyczące odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w wypadkach drogowych nie mają na celu harmonizacji prawa w państwach członkowskich.
Każde z nich samo określa zasady odpowiedzialności cywilnej w razie kolizji komunikacyjnych. Jednocześnie TS przypomniał, że obowiązek objęcia ubezpieczeniem OC szkód poniesionych przez ofiary wypadków drogowych jest czymś innym niż zakres odszkodowań wypłacanych z tytułu odpowiedzialności cywilnej ubezpieczonego. Pierwsza kwestia została objęta gwarancją prawa wspólnotowego, drugą natomiast – co do zasady – regulują systemy prawa krajowego.
Niemniej nie można automatycznie odmawiać odszkodowania pasażerowi samochodu jedynie na podstawie abstrakcyjnego określenia „przyczynienie się do szkód”. Odmowa jest dopuszczalna tylko w wyjątkowych sytuacjach, na podstawie oceny konkretnego przypadku.
Wyrok w sprawie C-300/10.