Subskrybuj nas na Youtube
W czwartek w całym kraju po raz piąty obchodzono Międzynarodowy Dzień Mediacji. Z tej okazji prokuratorzy, mediatorzy, naukowcy oraz przedstawiciele resortu sprawiedliwości dyskutowali na konferencji zorganizowanej przez Prokuraturę Generalną o praktyce stosowania mediacji karnych.
Prezes Polskiego Centrum Mediacji Jerzy Książek powiedział, że organizacje mediatorów od dekady zwracają uwagę na znaczenie zasady poufności mediacji w sprawach karnych. "Mediator w każdej chwili może być powołany na świadka w sprawie i takie przypadki się zdarzały, choć może nie były bardzo częste. Trzeba jednak pamiętać, że na przykład adwokat oskarżonego ma prawo powołać na świadka każdego, jeśli ma to służyć dobru jego klienta" - zaznaczył.
Książek dodał, że "gwarancja poufności sprawi, że strony mediacji poczują się zdecydowanie lepiej i wzrośnie ich chęć przystępowania do mediacji".
Zmiany dotyczące mediacji zawiera przygotowany przez resort sprawiedliwości i przyjęty już przez rząd projekt nowelizacji Kodeksu postępowania karnego. Liczący ponad 160 propozycji zmian projekt ma służyć skróceniu czasu postępowań. W modyfikacjach dotyczących mediacji chodzi o ułatwienie stosowania tej instytucji w praktyce, a także zagwarantowanie przestrzegania jej zasad i uznanych standardów.
Dlatego w projekcie m.in. podkreślono zasadę poufności - informacje ujawnione w jej toku nie mogą być wykorzystane jako materiał dowodowy w postępowaniu karnym; zakazano przesłuchiwania mediatora jako świadka co do faktów, o których dowiedział się - od oskarżonego lub pokrzywdzonego - prowadząc postępowanie mediacyjne.
"Nowelizacja podkreśla poufność mediacji, dzięki temu rośnie jej rola. Brak takiego zapisu stwarzał problem, bo jak rozmawiać szczerze z druga stroną i mediatorem skoro teoretycznie później może stać się to materiałem dowodowym" - powiedział PAP wiceminister sprawiedliwości Stanisław Chmielewski.
Według danych przedstawionych przez zastępcę prokuratora generalnego Marzenę Kowalską w ubiegłym roku w prokuraturach do postępowania mediacyjnego skierowano 1 414 spraw, rok wcześniej było to 1 217.
Tradycja obchodzenia Międzynarodowego Dnia Mediacji istnieje na świecie od 2005 roku. Święto przypadające w każdy trzeci czwartek października zainicjowane zostało przez Association for Conflict Resolution - Amerykańskie Stowarzyszenie Profesjonalistów w Rozwiązywaniu Konfliktów.
Mediacja jako forma polubownego rozwiązania konfliktu może być stosowana w każdym sporze, w którym skłócone strony wyrażają gotowość do dyskusji o dzielących je kwestiach z udziałem osoby trzeciej.
W polskim prawie karnym mediacje stosowane są od 1998 r. Kodeks postępowania karnego pozwala sądowi - a w postępowaniu przygotowawczym prokuratorom - na skierowanie - za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego - sprawy do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
Z kolei od końca 2005 r. w Polsce obowiązują przepisy dotyczące mediacji w sprawach cywilnych. Od ponad dziesięciu lat w polskim prawie istnieje też możliwość skorzystania z mediacji w sprawach nieletnich. Zdaniem Książka wskazane byłoby, aby sprawy nieletnich mogły być kierowane do mediacji nie tylko przez sędziego sądu rodzinnego, ale też na etapie przedsądowym "zanim młody człowiek wpadnie w tryby machiny sądowniczej".
Wiceminister Chmielewski zaznaczył, że przed resortem sprawiedliwości stoi zadanie przygotowania nowelizacji dotyczącej postępowań w sprawie nieletnich, w której m.in. określona zostanie kwestia mediacji. "Warto młodym ludziom pokazywać, że muszą trochę inaczej podchodzić do swoich złych zachowań i w tym kontekście rola dobrze przygotowanego mediatora jest nie do przecenienia" - zaznaczył.