Rzecznik praw obywatelskich, prof. Irena Lipowicz wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie stosowania systemu kar i nagród w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.
Zdaniem rzecznik system został stworzony na poziomie rozporządzenia wydanego bez wyraźnego umocowania ustawowego.
Rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich określa zachowania, za które wychowankom tych placówek mogą być przyznane nagrody, a także za które zachowania mogą oni zostać ukarani.
Zgodnie z nim dyrektor zakładu poprawczego może ukarać wychowanka za: naruszenie porządku, niewykonywanie przez niego obowiązków, zachowania godzące w dobro innych osób, ucieczkę z zakładu lub nieusprawiedliwione niepowrócenie z udzielonego urlopu lub przepustki.
Ponadto rozporządzenie zawiera katalogi nagród i środków dyscyplinarnych.
Przepisy te wprowadzają także reguły postępowania w sprawie przyznawania nagród i wymierzania kar.
Materia ta nie jest regulowana w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich.
Kwestionowane przepisy są więc niezgodne z konstytucją, która stanowi, że rozporządzenia są wydawane na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania.