Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin powiedział w środę, że jego resort chce o jedną trzecią skrócić czas rozstrzygania spraw przez sądy. Cel ten ma być osiągnięty dzięki restrukturyzacji wymiaru sprawiedliwości, jego informatyzacji i usprawnieniu procedur.

"Polacy mają prawo, by ich interesy prawne były chronione przez wymiar sprawiedliwości bez konieczności długiego oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy. Pod tym względem jesteśmy na ostatnim miejscu w Unii Europejskiej, a cel postawiony przez premiera na tę kadencję to ograniczenie tego czasu o jedną trzecią" - powiedział Gowin, który na posiedzeniu sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka przedstawił posłom plany resortu na najbliższe miesiące.

Minister oraz obecni na posiedzeniu komisji wiceministrowie podkreślali, że priorytetami resortu są: sprawność, jakość, dostępność i efektywność wymiaru sprawiedliwości.

Na celowniku sądy rejonowe

Posłowie wszystkich opcji politycznych pytali ministra m.in. o zapowiadaną restrukturyzację sądów rejonowych. Projekt rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości zakłada, że zniesionych zostałoby ponad 120 sądów rejonowych, w których pracuje do 14 sędziów włącznie. W ich miejsce powstałyby wydziały zamiejscowe większych sądów rejonowych. Rozporządzenie miałoby wejść w życie 1 lipca tego roku.

"Celem tej restrukturyzacji nie jest szukanie oszczędności; przeciwnie, tym celem jest zapewnienie szerszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości" - mówił Gowin. Według niego, większość małych sądów nie jest dostatecznie obciążonych pracą, natomiast sądy w większych miastach są dramatycznie przeciążone i nie mają warunków, aby odpowiednio sprawnie funkcjonować.

Wiceminister Grzegorz Wałejko podkreślił z kolei, że w projekcie reorganizacji sądów rejonowych "nie ma mowy o zniesieniu żadnego wydziału". "W tych sądach rejonowych, które zostaną zniesione, pozostaną na miejscu te same wydziały" - zaznaczał.

Głęboka reforma sądownictwa wojskowego

Gowin powiedział, że w ministerstwie trwają prace "nad głęboką reformą sądownictwa wojskowego". "W pierwszym półroczu 2011 r. do wojskowych sądów garnizonowych wpływało średnio osiem spraw na sędziego w ciągu półrocza, w tym samym czasie w sądach rejonowych były to 83 sprawy na sędziego" - wskazywał minister.

Reforma Kodeksu karnego - zmniejszenie jego restrykcyjności wobec drobnych przestepstw

Gowin poinformował także o rozpoczęciu prac nad nowelizacją Kodeksu karnego; projekt ma być gotowy na koniec roku. "Moje osobiste wrażenie jest takie, że kodeks jest nadmiernie restrykcyjny w sprawach drobnych, a zbyt pobłażliwy w sprawach ciężkich" - powiedział. Zaznaczył, że kierunek prac nad tą nowelizacją określi działająca przy resorcie komisja kodyfikacyjna do spraw prawa karnego.

Dalsza informatyzacja - KRS-u, postępowania wieczystoksięgowego, rozwijanie dozoru elektronicznego

Kolejnym celem resortu - jak zapowiedział Gowin - jest przyspieszenie informatyzacji wymiaru sprawiedliwości. "Planujemy informatyzację Krajowego Rejestru Sądowego, informatyzację postępowania wieczystoksięgowego, wprowadzenie elektronicznego bankowego tytułu wykonawczego i elektronicznego protokołu rozpraw w sprawach o wykroczenie, a także dalszy intensywny rozwój systemu dozoru elektronicznego" - wyliczał.

Minister zaznaczył, że sukcesem było utworzenie dwa lata temu e-sądu rozpatrującego pozwy o zapłatę w trybie upominawczym. "W poprzedniej kadencji, dzięki ministrowi Krzysztofowi Kwiatkowskiemu, resort sprawiedliwości wysunął się na czoło, jeśli chodzi o postęp w cyfryzacji, chcemy te działania kontynuować i intensyfikować" - zapewnił.

Za niesatysfakcjonujące uznał dotychczasowe efekty we wprowadzaniu systemu dozoru elektronicznego skazanych. "Od początku roku system może objąć 7,5 tys. osób, a w dozorze przebywa obecnie około 2 tys. skazanych; wskazuje to na potrzebę zmian legislacyjnych, jak i na konieczność zmiany podejścia sędziów do tego systemu" - mówił.

Szef resortu sprawiedliwości poinformował także, że dobiegają końca prace nad założeniami o dostępie do pomocy prawnej dla osób niezamożnych. "Mamy świadomość ograniczeń budżetowych, ale nasze rozwiązania będą brały to pod uwagę" - powiedział.

Minister zapowiada upraszczanie procedur sadowych, tak karnych jak cywilnych

Minister zapowiedział ponadto daleko idące usprawnienie procedur sądowych, zmiany w zakresie Kodeksu postępowania cywilnego, nowelizację Kodeksu postępowania karnego, zmiany w prawie upadłościowym i naprawczym, przegląd budżetu i infrastruktury. "Planujemy też zrównanie uprawnień adwokatów i radców prawnych, co jednak nie oznacza ujednolicenia obu korporacji, bo to powinno być suwerenną decyzją środowisk prawniczych" - mówił Gowin.

Ponadto resort planuje zwiększyć uprawnienia referendarzy sądowych i wzmocnić kadrowo najbardziej przeciążone pracą warszawskie sądy.