Zamiana sformułowania „obywatel” na „zainteresowany” to założenie nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, która czeka na rozpatrzenie przez Sejm.
Projekt przygotowała sejmowa komisja ds. petycji. Jest to odpowiedź na wniesioną petycję, która posłowie uznali za zasadną.
Chodzi o art. 253 kodeksu postępowania administracyjnego oraz odpowiadające mu przepisy ustaw o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 506, ze zm.), o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 511 ze zm.) oraz o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 512 ze zm.). Regulują one odrębną procedurę wnoszenia skarg i wniosków dotyczących działania organów administracji publicznej (dawne księgi skarg i wniosków).
Autorzy wskazują, że celem nowelizacji jest dostosowanie przepisów do zasad określonych w art. 63 konstytucji, zgodnie z którą „każdy ma prawo składać petycje, wnioski i kargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby”. Tymczasem przepisy nowelizowanych ustaw przyznają to prawo wyłącznie „obywatelom”. „Możliwość osobistego złożenia skargi lub przedstawienia wniosku w urzędzie powinna wpłynąć pozytywnie na relacje pomiędzy urzędami i osobami nieposiadającymi polskiego obywatelstwa, ale zamieszkującymi i często pracującymi lub prowadzącymi działalność gospodarczą w Polsce” – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Eksperci oceniają zmianę pozytywnie, choć wskazują na jej symboliczny charakter. – Nie znam przypadków uniemożliwiania cudzoziemcom korzystania z dobrodziejstwa art. 253 k.p.a. – wskazuje Aleksandra Pulchny ze Stowarzyszenia Interwencji Prawnej. – Niemniej każdą propozycję, która ma na celu potwierdzenie na poziomie ustawowym praw cudzoziemców, należy oceniać pozytywnie – dodaje.
Wtóruje jej adw. Daniel Witko z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. – Z naszego doświadczenia wynika, że dotychczas organy i sądy administracyjne interpretowały pojęcie obywatela, rozciągając je także na „obywatela państwa trzeciego” – wskazuje, podkreślając jednak, że po wejściu w życie nowelizacji nie będzie już miejsca na żadne wątpliwości organów w tym zakresie.
Aleksandra Pulchny zwraca uwagę na edukacyjny charakter zmiany. – Należy mieć nadzieję, że zmiany w kodeksie postępowania administracyjnego będą miały skutek raczej zarówno w zakresie zwiększenia świadomości społeczności migranckich, jak i administracji publicznej oraz częstszego korzystania z tych uprawnień przez cudzoziemców – podkreśla.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy przed pierwszym czytaniem w Sejmie