"Iustitia" apeluje o całkowite wstrzymanie pracy sądów

Według stowarzyszenia zamknięcie biur podawczych w sądach, ograniczona praca placówek pocztowych i związane z tym utrudnienia stron oraz pełnomocników wygeneruje wiele nowych spraw o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowych. W konsekwencji sędziowie zaapelowali też o niezbędne - ich zdaniem - zmiany w ustawie.

Wiceminister sprawiedliwość Anna Dalkowska odnosząc się w rozmowie z PAP do apelu "Iustitii" zapewniła, że "resort robi wszystko, aby nie doprowadzić do chaosu związanego z terminami postępowań". Podkreśliła przy tym, że w ministerstwie od dłuższego czasu trwają prace nad zmianą przepisów, które mają zapobiec obstrukcji terminów wszystkich postępowań sądowych, sądowo-administracyjnych i administracyjnych. "Pod koniec ubiegłego tygodnia przekazaliśmy projekt nowelizacji przepisów w tej sprawie do Ministerstwa Rozwoju, które koordynuje pracę nad kompleksową ustawą" - dodała.

Wiceszef MS wyjaśniła, że projektowana zmiana przepisów przewiduje m.in., aby w sytuacji stanu zagrożenia epidemiologicznego wszystkie terminy w sądach, zwłaszcza procesowe, zostały zawieszone. Zaapelowała przy tym do stowarzyszenia "Iustitia" o pełną współpracę w celu wypracowania rozwiązań, które pozwolą na wyjście przez sądy obronną ręką z sytuacji zagrożenia epidemiologicznego.

W przyjętym przez zarząd Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia" stanowisku podkreślono, że w związku z zagrożeniem koronawirusem fizyczny dostęp interesantów do sądów został bardzo ograniczony, a strony i pełnomocnicy nie mają dostępu do akt. Stowarzyszenie przyznaje, że od kilku dni odwoływane są rozprawy w większości sądów, jednak nie oznacza to, że sądy zaprzestały pracy. "Wciąż wysyłana jest z sądów korespondencja do osób, które mają swoje sprawy w sądzie. Czasami doręczenie takiego listu z sądu powoduje, że zaczyna biec termin np. do wniesienia apelacji" - zaznaczono w stanowisku.

Stowarzyszenie podkreśliło przy tym, że ze względu na zamknięte biura podawcze w sądach i ograniczenia pracy poczty strony oraz pełnomocnicy są zmuszeni do odbioru i wysłania korespondencji w przepełnionych placówkach pocztowych. "Nie można teraz zmuszać ludzi do stania w wielogodzinnych kolejkach na poczcie i wyboru: albo własne zdrowie, albo utrata terminu do wniesienia apelacji" - podkreślił prezes "Iustitii" Krystian Markiewicz.

W stanowisku sędziowie poparli projekt nowelizacji ustawy, opracowany przez Naczelną Radę Adwokacką, w którym na czas zagrożenia epidemicznego przewidziano zawieszenie niektórych postępowań i biegu terminów. "Brak rozwiązań ustawowych co do biegu postępowań sądowych w okresie zagrożenia epidemicznego może doprowadzić do naruszenia na masową skalę podstawowych praw człowieka i obywatela, chronionych przez Konstytucję RP, takich jak prawo do życia, zdrowia oraz prawo do sądu, a także wygeneruje wiele nowych spraw o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowych" - wskazał zarząd "Iustitii".

Zdaniem Markiewicza, „jeśli dziś sądy nie wstrzymają czynności, to za kilka miesięcy zaleje je fala wniosków o przywrócenie terminów". "Czas, aby Ministerstwo Sprawiedliwości reagowało zanim pojawią się problemy, a nie gdy jest za późno. Akurat w takiej sytuacji należy ustawę uchwalić w kilkanaście godzin" – podkreślił prezes "Iustitii".

Z powodu zagrożenia koronawirusem do końca marca w sądach w całym kraju nie odbędzie się większość rozpraw i posiedzeń - zostaną one przełożone na późniejsze terminy. Odbywać mają się tylko najpilniejsze sprawy, które nie mogą być przesunięte na inny termin. W sądach ograniczona będzie także możliwość korzystania z biur obsługi interesantów, czytelni akt, biur podawczych i kas sądowych.

Do nielicznych spraw, które będą w najbliższych dniach odbywały się w sądach, zaliczono m.in. kwestie stosowania i przedłużania tymczasowych aresztowań, dotyczące zabezpieczeń poprzez orzeczenie pobytu w zakładzie psychiatrycznym, a także kwestie rozpoznawane w postępowaniu przyspieszonym oraz postępowania zagrożone przedawnieniem. Ponadto będą odbywały się sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej i dotyczące umieszczenia nieletniego w schronisku dla nieletnich, związane z przemocą w rodzinie, dotyczące wykonania Europejskiego Nakazu Aresztowania (ENA) oraz przesłuchania osoby w trybie zabezpieczenia dowodu.