Przedstawiciele Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zaprezentowali podczas konferencji wspólne stanowisko ws. wyroku TSUE dot. KRS i Izby Dyscyplinarnej. "Wskazujemy, że państwo członkowskie UE, które nie przestrzega standardów dotyczących niezawisłości sądów krajowych nie może uczestniczyć w ponadnarodowej integracji europejskiej. Trybunał Sprawiedliwości uważa bowiem niezawisłość sędziowską za element wartości praworządności w rozumieniu art. 2 TUE, która jest nieodzowna dla funkcjonowania systemu prawnego UE, a także do tego, by inne państwa członkowskie i instytucje unijne miały zaufanie do polskich sądów i do polskiego systemu sądowniczego" - powiedział mec. Michał Fabrykiewicz.
Zdaniem przedstawicieli fundacji brak szybkiej realizacji wyroku TSUE w zgodzie ze "standardami europejskimi", zasadą pewności prawa oraz z poszanowaniem praw obywateli, doprowadzi do "bezprecedensowego chaosu w systemie prawnym". "Orzeczenia polskich sądów nie będą przede wszystkim korzystać z zasady zaufania i uznawania w innych państwach członkowskich UE" - wyjaśnił mec. Fabrykiewicz.
Prawnik fundacji wskazał, że na prezesach sądów, sędziach, a także na ustawodawcy, KRS i pozostałych władzach państwowych ciąży "ogromna odpowiedzialność", by w jak najszybszym czasie wykonać wyrok TSUE, by "zagwarantować bezpieczeństwo prawne wszystkich obywateli UE".
Podczas konferencji HFPC, prawnicy fundacji zinterpretowali skutki dla ustawodawcy, które wynikają z wyroku. "Należy niezwłocznie doprowadzić cały system nominacji sędziowskiej do zgodności ze standardami unijnymi. Ponieważ wszyscy sędziowie Sądu Najwyższego, sądów administracyjnych oraz sądów powszechnych stosują prawo UE, sądy te muszą realizować gwarancje prawne w zakresie niezależności. Zgodność z tymi standardami będzie musiała objąć KRS, dwie nowe izby SN, a także dotychczasowe nominacje sędziowskie oraz awanse, które odbyły się przy udziale KRS w obecnym składzie" - powiedział mec. Fabrykiewicz.
Prawnicy wskazali również, że ustawodawca zobowiązany jest znowelizować ustawę o KRS zapewniając zgodność prawa krajowego ze standardami UE. "Oznacza to zmianę zasad wyboru 15 sędziów - członków KRS poprzez powrót do modelu kształtowania tego organu bezpośrednio przez środowisko sędziowskie, zapewniając przy tym odpowiednią reprezentację wszystkich rodzajów i szczebli sądownictwa. Ukształtowanie składu KRS powinno nastąpić w zgodzie z wyrokiem TSUE" - wyjaśnił mec. Michał Fabrykiewicz.
Trybunał Sprawiedliwości UE wydał we wtorek wyrok w odpowiedzi na pytania prejudycjalne zadane przez Izbę Pracy Sądu Najwyższego. Trybunał orzekł, że to Sąd Najwyższy ma badać niezależność nowej Izby Dyscyplinarnej, by ustalić, czy może ona rozpoznawać spory dotyczące przejścia sędziów Sądu Najwyższego w stan spoczynku. Zdaniem TSUE, jeśli SN uznałby, że Izbie Dyscyplinarnej brak niezależności i bezstronności, mógłby - zgodnie z wyrokiem TSUE - przestać stosować przepisy, na mocy których to właśnie do tej Izby należy rozpoznawanie sporów dotyczących przejścia w stan spoczynku sędziów SN.