Subskrybuj nas na Youtube
Ukończenie przez dziecko 18. roku życia nie oznacza automatycznego ustania obowiązku alimentacyjnego na jego rzecz. Wbrew obiegowym opiniom świadczenie to nie ustaje również z momentem 26. urodzin dziecka, ukończenia przez nie szkoły czy studiów. Zgodnie z art. 133 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego alimenty należą się dziecku do momentu, w którym będzie ono w stanie utrzymać się samodzielnie.
Czy to oznacza, że jeśli dziecko podejmie pracę nie muszę płacić alimentów?
Nie zawsze podjęcie pracy przez dziecko oznacza, że jest ono w stanie utrzymywać się z własnego majątku czy wynagrodzenia. Zazwyczaj tuż po ukończeniu szkoły dziecko nie jest w stanie podjąć na tyle dobrze płatnej pracy, aby mogło to uchylić obowiązek świadczenia. Warto dodać, że pensja w wysokości wynagrodzenia minimalnego zazwyczaj nie jest uznawana przez sądy za dochód pozwalający dziecku na samodzielne utrzymanie się.
Z drugiej strony według art. 91 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego jeśli dziecko mieszka u rodziców i posiada dochody z własnej pracy, ciąży na nim obowiązek przyczyniania się pokrywania kosztów utrzymania rodziny.
Co jeśli studiuje?
Zazwyczaj studia (przede wszystkim dzienne) oznaczają dla dziecka brak możliwości podjęcia pracy, co oznacza, że dziecko nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Niemniej jednak, jeśli student jest w stanie podjąć pracę na tyle dobrze płatną, może to oznaczać zwolnienie rodzica z wypłacania mu alimentów.
A co ze studiami na prywatnej uczelni?
Podjęcie przez dziecko studiów na prywatnej uczelni, jeśli ma ono już wyuczony zawód, może być dla rodziców nadmiernym uszczerbkiem, co oznacza, że łożenie na dziecko w takiej sytuacji może nie być obowiązkowe (wyrok SN z 30 czerwca 1999 r., III CKN 199/99) oraz że w takiej sytuacji ocenie podlega sytuacja materialna rodziców rzutująca na możliwość opłaty czesnego na uczelni (wyrok SN z 24 marca 2000 r., I CKN 1538/99). Nie oznacza to również jednak, że zdobycie odpowiedniego wykształcenia oznacza, że dziecko utraci alimenty.
Rzucenie pracy dla studiów
Jeśli dziecko utrzymywało się samodzielnie, z własnych zarobków, ale postanowiło przerwać pracę, aby udać się na studia rodzic maobowiązek płacić alimenty. Okoliczność uprzedniego samodzielnego utrzymania nie wyklucza możliwości przywrócenia obowiązku świadczenia na rzecz dziecka, które rozpoczęło studia (jak wynika z wyroku SN z 11 lutego 1986 r., IICKN 439/85).
Alimenty po wyprowadzce dziecka?
Sytuacja wyprowadzki dziecka nie jest czynnikiem wpływającym na ustanie obowiązku alimentacyjnego, nawet jeśli dziecko utrzymywane jest przez kogoś innego (np. partnera). Wyjątkiem tu może być sytuacja wejścia dziecka w związek małżeński bez rozdzielności majątkowej. Jeśli majątek bądź dochody jednego ze współmałżonków pozwalają na samodzielne utrzymanie obojga, jest to przesłanką do uchylenia się od obowiązku alimentacyjnego.
Co zrobić, aby otrzymać alimenty?
Jeśli alimenty orzeczone na rozprawie sądowej to po osiągnięciu pełnoletniości dziecko może zażądać, aby alimenty były przekazywane mu bezpośrednio, a nie jak przed 18 urodzinami jednemu z rodziców. Jeśli alimenty nie były wcześniej orzeczone, należy złożyć pozew o alimenty od rodzica/rodziców, w którym sąd postanowi o przyznaniu alimentów i ich wysokości.
Co przesądza o zasądzeniu alimentów i ich wysokości?
O zasądzeniu alimentów przesądzają przede wszystkim „usprawiedliwione potrzeby dziecka”. Klauzula ta doprecyzowana została w orzecznictwie jak prawo dziecka do życia na poziomie podobnym do poziomu życia rodzica (zazwyczaj nie wlicza się w to jednak zbędnych luksusów), chyba że ten żyje w nędzy.
Sąd bierze pod uwagę przede wszystkim faktyczne zarobki rodzica. W uzasadnionych przypadkach może również uwzględnić możliwości zarobkowe i majątkowe rodzica, czyli to co rodzic mógłby zarabiać, gdyby np. podjął pracę w pełnym wymiarze godzin lub w dobrze płatnym zawodzie, w którym jest wyuczony, czy zaczął wynajmować mieszkanie, z którego nie korzysta.
Zniesienie obowiązku alimentacyjnego
Rodzic może legalnie uchylić się od obowiązku alimentacyjnego przede wszystkim jeśli dziecko jest w stanie się samodzielnie utrzymać. Kolejną przesłanką może być sytuacja, w której wypłacanie świadczenia na dziecko jest „nadmiernym uszczerbkiem”, a więc jeśli płacenie alimentów skutkowałoby brakiem możliwości odpowiedniego zaspokojenia ich podstawowych potrzeb.
Alimenty mogą zostać zniesione również jeśli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się. Warto zaznaczyć, że może to dotyczyć również studenta, który „podejmuje w celu podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza, jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie” (wyrok SN z 8 sierpnia 1980 r., III CRN 144/80).