Metoda faktów dokonanych stosowana przez Kancelarię Prezydenta zaczyna odnosić skutki. Przynajmniej niektórzy orzekający w Sądzie Najwyższym podporządkują się decyzji o przeniesieniu w stan spoczynku
Wczoraj, po raz pierwszy w historii polskiego sądownictwa, w wydaniu orzeczenia brali udział sędziowie, którzy w opinii głowy państwa przeszli już w stan spoczynku. Byli to Wojciech Katner oraz Jacek Gudowski. Zrobili to przed południem, uznając, że są związani postanowieniem zabezpieczającym, jakie kilka tygodni temu wydał SN. Zawieszało ono obowiązywanie spornych przepisów dotyczących sędziów 65+ do czasu rozstrzygnięcia TSUE. Dopiero w środę po godz. 15 do Sądu Najwyższego wpłynęły pisma z Kancelarii Prezydenta informujące siedmiu sędziów – w tym Gudowskiego i Katnera – o ich przejściu z dniem wczorajszym w stan spoczynku. To kropka nad i przesądzająca, że prezydent nie życzy sobie, by te osoby orzekały dalej z powodu osiągnięcia 65 lat. Dokumenty trafiły na biurko sędziego Dariusza Zawistowskiego, prezesa Izby Cywilnej, który zdaniem prezydenta kieruje teraz SN (potwierdziła to również Małgorzata Gersdorf, była już, według Andrzeja Dudy, I prezes SN).
– Nie wiem, jaką decyzję podjęliby sędziowie, gdyby wcześniej dotarła do nich ta informacja od prezydenta. Natomiast na pewno wzięliby tę okoliczność pod uwagę – przyznaje rzecznik SN Michał Laskowski.
Czy to kończy spór i oznacza, że nie zobaczymy już na sali rozpraw żadnego z wymienionych sędziów? – To będą indywidualne decyzje poszczególnych osób. Jednak już dziś mogę powiedzieć, że niektórzy z nich, choć się z nią nie zgadzają, podporządkują się decyzji głowy państwa – mówi sędzia Laskowski.
Prawnicy nie ukrywają zdziwienia takimi zapowiedziami. – SN sprawia wrażenie mało konsekwentnego. Wczorajszy skład orzekający powołał się na postanowienie zabezpieczające, które przecież wiąże wszystkie organy, w tym zarówno cały SN, jak i poszczególnych sędziów w nim orzekających. I wysłanie przez prezydenta tego typu pisma nic w tej kwestii nie zmienia – komentuje Sławomir Pałka, sędzia Sądu Rejonowego w Oławie, były członek Krajowej Rady Sądownictwa. Jego zdaniem, jeżeli sędziowie SN uznają skuteczność przeniesienia ich w stan spoczynku, de facto postawią decyzję organu władzy wykonawczej, jakim jest prezydent, ponad orzeczeniem SN.
Kiedy wczoraj gruchnęła informacja, że Wojciech Katner i Jacek Gudowski – dwaj sędziowie SN, którzy zdaniem prezydenta przeszli już w stan spoczynku – mimo wszystko biorą udział w orzekaniu, wielu uznało to za moment przełomowy. Wydawało się, że wokół ich decyzji rozgorzeje polityczny spór. Szybko jednak okazało się, że głównym powodem podjęcia takiej decyzji był brak
informacji ze strony Kancelarii Prezydenta co do statusu siedmiu sędziów SN, którzy osiągnęli wiek przejścia w stan spoczynku, ale złożyli oświadczenia o woli dalszego orzekania. Orzeczenie zapadło w godzinach przedpołudniowych, ale pismo informujące o przejściu w stan spoczynku wpłynęło do SN późnym popołudniem.
– Sędziowie niepotrzebnie poszli na zwarcie. Wszystkim, którzy złożyli oświadczenia zgodnie z ustawą, prezydent przedłużył możliwość orzekania. Podpis pod oświadczeniem plus zaświadczenie lekarskie to nie były wygórowane wymagania – uważa poseł PiS Bartłomiej Wróblewski. – Jeżeli sędziowie nie mieli pewności, kiedy przechodzą w stan spoczynku, to żeby nie było wątpliwości, wysłano do nich odpowiednie pisma informacyjne – mówi DGP wiceszef Kancelarii Prezydenta Paweł Mucha.
Tymczasem na dziś w SN wyznaczono wokandę, podczas której planowo decyzje procesowe ma podejmować właśnie sędzia Gudowski. Stanie on przed poważnym dylematem. Chcąc nadal orzekać, nie będzie już mógł, jak to było przy wydawaniu wczorajszego orzeczenia, posłużyć się argumentem braku wiedzy na temat swojego statusu. Pozostanie mu jedynie, a zdaniem niektórych aż, argument związania postanowieniem zabezpieczającym, jakie SN wydał w związku ze skierowaniem pytań prejudycjalnych do Trybunału Sprawiedliwości
UE.
Zdaniem części prawników, z którymi rozmawialiśmy, nie byłoby dobrze, gdyby sędziowie wykazali się niekonsekwencją i odeszli z czynnej służby. – Uznając przeniesienie ich w stan spoczynku w oparciu o zwykłe pismo informacyjne wysłane przez Kancelarię Prezydenta, niemające formy aktu urzędowego wydanego przez głowę państwa, po prostu popełnią błąd – stwierdza prof. Sławomir Patyra, konstytucjonalista z UMSC.
Kontrowersje cały czas budzi forma, w jakiej został zakomunikowany brak zgody prezydenta na dalsze orzekanie przez siedmiu sędziów. Dla kancelarii Andrzeja Dudy sprawa jest jasna. – Nie ulega wątpliwości, że zgodnie z prawem z upływem 60 dni od przekazania opinii przez KRS, jeśli prezydent nie wyrazi zgody na dalsze orzekanie, sędzia przechodzi w stan spoczynku – tłumaczy Paweł Mucha. Zdaniem Kancelarii Prezydenta, pisma nie mogły zostać wysłane wcześniej, gdyż przedwczoraj sędziowie nie byli jeszcze w stanie spoczynku i do północy 11 września prezydent miał czas, by podjąć decyzję, czy zgadza się na ich dalsze orzekanie.
Kancelaria już wcześniej zastosowała taką metodę w odniesieniu do sędziów, którzy nie złożyli oświadczeń o chęci dalszego orzekania, m.in. Małgorzaty Gersdorf. W ich przypadku także nie było postanowień, lecz pisma informujące, że z mocy prawa przeszli w stan spoczynku. Pytanie, czy nie jest to strategia współpracowników Dudy w świetle możliwego starcia w sprawie ustawy SN przed TSUE. Jest tam już pytanie prejudycjalne SN w sprawie ustawy i statusu sędziów. Możliwe, że wkrótce trafi tam też skarga Komisji Europejskiej. Do czwartku rząd ma przygotować odpowiedź na sierpniowe pismo KE. Po otrzymaniu odpowiedzi Bruksela zdecyduje, czy wyśle skargę do TSUE.
Zdaniem prof. Marka Chmaja chodzi nie tyle o TSUE, lecz możliwe po zmianie władzy próby postawienia Dudy przed Trybunałem Stanu. Jeden z prawników związanych z obozem rządowym przyznaje, że pisma informacyjne są dla głowy państwa bezpieczniejsze.
Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
