Subskrybuj nas na Youtube
W uzasadnieniu nowelizacji projektu podkreślono, że rozpad rodziny, spowodowany separacją lub rozwodem, jest "dzisiaj jednym z najpoważniejszych problemów społecznych", dlatego konieczne jest prawne wzmocnienie pozycji małoletniego dziecka.
W ocenie skutków regulacji projektu wskazano m.in. na problem przedłużających się postępowań w sprawach o alimenty, niedostateczną skuteczność mechanizmów wymuszających wykonywanie orzeczeń sądów opiekuńczych ustalających kontakty z dzieckiem i odebranie dziecka, a także na niewystarczającą ochronę interesu dziecka w postępowaniu rozwodowym.
Projekt nowelizacji przygotowany przez resort sprawiedliwości ma m.in. usprawnić orzekanie w zakresie świadczeń alimentacyjnych. Propozycja zakłada wprowadzenie instytucji alimentów natychmiastowych, które orzekane byłyby w sposób uproszczony.
W ocenie projektodawców, natychmiastowe świadczenia alimentacyjne pozwolą na szybsze uzyskanie przez uprawnione dziecko środków, które stanowią "niezbędne minimum potrzebne do zabezpieczenia jego bytu materialnego".
"Zaletą tej instytucji jest jej prostota i przewidywalność co do czasu uzyskania orzeczenia w przedmiocie alimentów oraz jego wysokości. Co najważniejsze, nie zamykałaby drogi do domagania się innej kwoty alimentów w postępowaniu opartym na obecnie istniejących regulacjach" - podkreślono w uzasadnieniu.
Wysokość alimentów byłaby "uśredniona" i ustalana na podstawie specjalnego algorytmu. Wyliczone świadczenie ulegałoby waloryzacji według aktualnej kwoty przeliczeniowej, a sam obowiązek świadczenia alimentów wygasałby nie później, niż z chwilą ukończenia przez uprawnionego 25 lat, o ile został ustalony orzeczeniem sądu lub ugodą zatwierdzoną przez sąd.
Nowela - według jej autorów - ma także zapobiec zjawisku tzw. alienacji rodzicielskiej. Projekt wprowadza nowy typ przestępstwa i tym samym karalność za utrudnianie kontaktów z dzieckiem, lub za utrudnianie możliwości sprawowania pieczy naprzemiennej, gdy orzeczenie lub ugoda nie są wykonywane mimo uprzedniego nakazania zapłaty sumy pieniężnej, a także za uchylanie się od orzeczenia sądu nakazującego odebranie dziecka.
Utrudnianie prawnie usankcjonowanych kontaktów z dzieckiem zagrożone byłoby karą ograniczenia wolności lub grzywną. Projekt przewiduje jednocześnie, że ściganie takiego czynu następuje na wniosek.
Według projektodawców, "wprowadzenie mechanizmów prawnokarnych niewątpliwie pozytywnie wpłynie na wzmocnienie rangi orzeczeń sądów opiekuńczych oraz dobrowolne ich wykonywanie".
Projekt nowelizacji wprowadza także obowiązek zawiadamiania prokuratora o toczącym się przed sądem postępowaniu opiekuńczym, dotyczącym dziecka. Ma także zapewnić małoletnim wysłuchiwanym w sądzie odpowiednie warunki pozwalające na ograniczenie stresu związanego z wizytą w sądzie i prowadzonymi z ich udziałem czynnościami.
Zamiarem projektodawcy jest, by pokoje wysłuchań miały przyjazny dla małoletnich charakter, zapewniające swobodę wypowiedzi i poczucie bezpieczeństwa. Pomieszczenia mają być wyposażone w sprzęt przypominający warunki mieszkania.
Projekt przewiduje także wprowadzenie tzw. rodzinnego postępowania informacyjnego. Ma ono poprzedzać sprawy o rozwód i separację w rodzinach ze wspólnymi dziećmi.
"Celem przedmiotowego postępowania jest pojednanie małżonków, a w przypadku braku takiej możliwości – wypracowanie porozumienia o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej, utrzymywaniu kontaktów ze wspólnymi dziećmi oraz zakresu alimentacji" - podkreślono w uzasadnieniu.