Zgodnie z nową ustawą o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie 3 kwietnia, kandydatów na ławników mogą zgłaszać marszałkowi Senatu stowarzyszenia i inne organizacje społeczne i zawodowe, z wyłączeniem partii politycznych oraz grupy co najmniej 100 obywateli mających czynne prawo wyborcze.
Ustawa stanowiła też, że w ciągu miesiąca od dnia jej wejścia w życie I prezes SN ustala liczbę ławników SN. I prezes SN określiła ich liczbę na 36. Zgodnie z ustawą kadencja ławników rozpocznie się w dniu złożenia przez nich ślubowania i zakończy 31 grudnia 2021 r.
Jak poinformowano na stronie Senatu marszałek tej Izby kieruje zgłoszenia kandydatów na ławników SN wraz z dołączonymi dokumentami do senackiej komisji praw człowieka, praworządności i petycji. Po zbadaniu zgłoszeń komisja wskazuje marszałkowi kandydatów, których zgłoszenia zostały wniesione w terminie i spełniają wymogi formalne oraz przedstawia Senatowi projekt uchwały stwierdzającej pozostawienie bez dalszego biegu zgłoszeń wniesionych po upływie terminu lub niespełniających wymogów formalnych.
Dodano, że komisja przedstawia Senatowi listę kandydatów oraz opinie o nich w zakresie spełniania wymogów określonych w ustawie "sformułowane w oparciu o posiadane dokumenty, a w razie potrzeby przesłuchania określonych kandydatów – także w oparciu o te przesłuchania".
"Termin na wybór przez Senat ławników SN upływa 3 lipca 2018 r. Marszałek Senatu przesyła niezwłocznie I prezesowi SN uchwałę Senatu w sprawie wyboru ławników SN oraz dokumenty dotyczące osób wybranych ławnikami, tj. karty zgłoszenia kandydatów wraz z dołączonymi dokumentami oraz informacje o kandydatach uzyskane od Komendanta Głównego Policji" - głosi informacja na stronie Senatu.
Jednocześnie w nowej ustawie o SN zapisano, że "do dnia rozpoczęcia pierwszej kadencji ławników SN obowiązki ławników SN wykonują ławnicy wskazani przez I prezesa SN (...) spośród ławników Sądu Okręgowego w Warszawie oraz Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, którzy zgłosili gotowość orzekania w SN".
Jak poinformował PAP Krzysztof Michałowski z zespołu prasowego SN pierwotnie gotowość orzekania - tak jak przewidywał przepis przejściowy wyłącznie w sprawach dyscyplinarnych - do dnia rozpoczęcia pierwszej kadencji ławników SN wybranych przez Senat, zgłosiło 86 ławników warszawskich sądów okręgowych.
"W pierwotnym brzmieniu ustawy o SN była mowa wyłącznie o sprawach dyscyplinarnych, w noweli ustawy o SN z 12 kwietnia, która weszła w życie 9 maja, zniesiono te ograniczenie i wyznaczono nowy termin do zgłaszania przez ławników warszawskich sądów okręgowych gotowości do orzekania w SN, nie tylko w sprawach dyscyplinarnych" - zaznaczył Michałowski. Chodzi tutaj przede wszystkim o sprawy rozpatrywania skarg nadzwyczajnych.
Michałowski dodał, że ten nowy termin jest wyznaczony do 8 czerwca i na chwilę obecną do I prezesa SN wpłynęły cztery oświadczenia od ławników, którzy wyrazili wolę orzekania w SN na podstawie nowelizacji z 12 kwietnia.
"Zgodnie z nowelą ławnicy, którzy wyrazili gotowość do orzekania w sprawach dyscyplinarnych, a nie zgłoszą woli orzekania na podstawie noweli z 12 kwietnia, będą mogli być wskazywani do wykonywania obowiązków ławnika SN w sprawach innych niż dyscyplinarne tylko ich zgodą" - zaznaczył Michałowski.
Jak oświadczył w środę rzecznik prasowy SN sędzia Michał Laskowski po wejściu w życie nowej ustawy o SN część spraw nie jest rozpoznawana i czeka na powołanie sędziów do nowych izb – Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Izby Dyscyplinarnej. "Pośród tych spraw znajduje się m.in. 13 skarg na przewlekłość postępowania, które zgodnie z nową ustawą rozpoznawane są w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Na rozpoznanie skargi sąd ma dwa miesiące" - zaznaczył.
"I prezes SN oddelegował również do Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych sędziego, który do końca czerwca zajmuje się organizacją pracy wydziału. Z uwagi na wątpliwości natury procesowej, I prezes SN zdecydował ograniczyć działania podjęte w ramach Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych jedynie do czynności biurowych i ewidencyjnych" - zaznaczył Laskowski.
Wskazał, że "podjęte kroki umożliwią szybkie i sprawne rozpoznanie spraw, w szczególności skarg na przewlekłość postępowania, niezwłocznie po powołaniu przez Prezydenta RP sędziów do orzekania" w tej izbie. "Działania związane z organizacją pracy i orzekaniem w Izbie Dyscyplinarnej SN będą mogły zostać podjęte po powołaniu prezesa SN kierującego pracami Izby Dyscyplinarnej" - dodał ponadto sędzia Laskowski.