Nasza spółka jawna założyła sprawę sądową kontrahentowi. Wnieśliśmy o zwolnienie od kosztów sądowych – chodzi o kilka tysięcy złotych. Sąd jednak oddalił nasz wniosek mimo dołączenia postanowienia komornika o umorzeniu egzekucji i zajęciu konta (mamy trudną sytuację). Nie wezwał nas do złożenia konkretnych dokumentów, ale stwierdził, że sami powinniśmy dołączyć np. bilans itd. Czy jest podstawa do odwołania się od decyzji sądu?
Nie ma niestety uzasadnionych podstaw do złożenia zażalenia na postanowienie sądu oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych.
Zgodnie z art. 103 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. Spółka jawna jest wspomnianą jednostką organizacyjną. W orzecznictwie sądowym akcentuje się, że każdy podmiot gospodarczy prowadzący działalność gospodarczą powinien zabezpieczyć w sposób racjonalny odpowiednie środki na pokrycie wydatków związanych z działalnością prowadzonego przedsiębiorstwa, w tym tych związanych z ewentualnym postępowaniem sądowym. Wskazuje się też, że konieczność ponoszenia opłat związanych z postępowaniem sądowym mieści się w granicach normalnego ryzyka gospodarczego, z którym strona pozwana powinna się liczyć i uwzględniać go w swoim planie finansowym (por. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 27 lutego 2013 r., sygn. akt I ACz 195/13).
Koszty sądowe: Sprawiedliwość nie na raty
Koszty sądowe: Sprawiedliwość nie na raty

Zobacz również
Z kolei SA w Rzeszowie stwierdził w postanowieniu z 24 sierpnia 2012 r. (sygn. akt I ACz 531/12), że sytuację finansową spółki najpełniej obrazują m.in. aktualne bilanse, raporty kasowe, deklaracje podatkowe i wyciągi z posiadanych rachunków. Dokumenty o zajęciu wierzytelności i rachunku bankowego oraz kilka wezwań do zapłaty skierowanych przez wierzycieli nie wystarczą. A warto zauważyć, że podobne dokumenty złożyła spółka jawna do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
W kontekście podanego stanu faktycznego trzeba również odnieść się do postanowienia Sądu Okręgowego w Toruniu z 30 października 2017 r. (sygn. akt VI Gz 211/17). W uzasadnieniu oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych sąd podał m.in., że nie dołączono do niego żadnych dokumentów źródłowych obrazujących aktualną sytuację pozwanego w postaci np. bilansu rocznego, sprawozdań finansowych, wykazów majątku złożonych na potrzeby postępowań egzekucyjnych, wyciągów z kont bankowych, raportów kasowych, deklaracji podatkowych, umów kredytowych. Zaakcentował przy tym, że chybiony jest zarzut naruszenia art. 130 par. 1 kodeksu postępowania cywilnego, bowiem brak dokumentów dotyczących sytuacji finansowej strony ubiegającej się o zwolnienie od kosztów sądowych nie jest brakiem formalnym wniosku. Przekładając istotę tego orzeczenia na podany stan faktyczny, trzeba przyjąć, że spółka nie może kwestionować negatywnego orzeczenia sądu, powołując się na brak wezwania do przedłożenia określonej dokumentacji dotyczącej jej sytuacji finansowej (czyli na brak formalny z k.p.c.).
Podstawa prawna
Art. 103 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 300).