Krąg osób, które mogą z takiej pomocy skorzystać jest bardzo szeroki. Zgodnie z ustawą nieodpłatna pomoc prawna i nieodpłatne poradnictwo obywatelskie od 1 stycznia 2019 r. przysługują każdej osobie, która nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej. W jaki sposób jest to weryfikowane? Bardzo prosto - poprzez podpisanie oświadczenia.
W ramach bezpłatnej pomocy prawnika można liczyć na to, że prawnik podczas spotkania poinformuje nas o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących uprawnieniach lub spoczywających na nas obowiązkach, także w związku z toczącym się już postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym. Zgodnie z ustawą prawnik powinien też wskazać sposób rozwiązania problemu prawnego oraz może sporządzić projekt pisma, z wyłączeniem jednak pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu przed sądem administracyjnym.
Ponadto osoba korzystająca z pomocy może być objęta darmową mediacją. Możliwe jest także sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Prawnik poinformuje także o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem sprawy na drogę sądową.
Należy mieć na uwadze, że bezpłatna pomoc prawna nie obejmuje spraw związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, z wyjątkiem przygotowania do rozpoczęcia tej działalności.
Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie zgodnie z przepisami ustawy obejmuje poinformowanie osoby korzystającej z pomocy o przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach oraz wsparcie w samodzielnym rozwiązywaniu problemu, w tym, w razie potrzeby, sporządzenie wspólnie z osobą uprawnioną planu działania i pomoc w jego realizacji. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje w szczególności porady dla osób zadłużonych i porady z zakresu spraw mieszkaniowych oraz zabezpieczenia społecznego. Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie obejmuje również nieodpłatną mediację.
Bezpłatna mediacja obejmuje poinformowanie o możliwościach skorzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji oraz korzyściach z tego wynikających; przygotowanie projektu umowy o mediację lub wniosku o przeprowadzenie mediacji; przygotowanie projektu wniosku o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w sprawie karnej; przeprowadzenie mediacji oraz udzielenie pomocy w sporządzeniu do sądu wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem.
Osobom ze znaczną niepełnosprawnością ruchową, które nie mogą stawić się w punkcie udzielania porad prawnych/obywatelskich osobiście, oraz osobom doświadczającym trudności w komunikowaniu się - może być udzielana nieodpłatna pomoc prawna lub świadczone nieodpłatne poradnictwo obywatelskie także poza punktem albo za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (Dz.U. 2015 poz. 1255 z późn. zm.)