Jak wybierani są sędziowie na członków Krajowej Rady Sądownictwa?

Zgłaszanie kandydatów

W dacie pomiędzy sto dwudziestym a dziewięćdziesiątym dniem przed upływem kadencji członków rady, wybieranych spośród sędziów, Marszałek Sejmu publikuje w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" obwieszczenie o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członków Rady.

Zainteresowani mają 30 dni od dnia obwieszczenia na zgłoszenie Marszałkowi Sejmu kandydata.

Podmiotami uprawnionymi do przesłania zgłoszenia są:
1. grupa co najmniej dwóch tysięcy obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli osiemnaście lat, mają pełną zdolność do czynności prawnych i korzystają z pełni praw publicznych,
2. grupa co najmniej dwudziestu pięciu sędziów, z wyłączeniem sędziów w stanie spoczynku.

Grupie obywateli przysługuje prawo do zgłoszenia tylko jednego kandydata, podczas gdy grupa sędziów może złożyć więcej niż jedno zgłoszenie.

Zgłoszenie obejmuje:
1. informacje o kandydacie,
2. pełnionych dotychczas funkcjach i działalności społecznej
3. innych istotnych zdarzeniach mających miejsce w trakcie pełnienia przez kandydata urzędu sędziego
4. zgodę sędziego na kandydowanie,
5. wykaz obywateli popierających zgłoszenie, zawierający ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne PESEL i własnoręcznie złożone podpisy – w przypadku zgłoszenia składanego przez obywateli lub wykaz sędziów popierających zgłoszenie, zawierający ich imiona, nazwiska, miejsca służbowe, numery ewidencyjne PESEL i własnoręcznie złożone podpisy

Wzór zgłoszenia kandydata oraz wzory wykazu obywateli i wykazu sędziów popierających zgłoszenie kandydata na członka Rady ustala, w drodze zarządzenia, Marszałek Sejmu.

Zgłoszenie przez grupę obywateli

Odpowiedzialnym za dokonanie zgłoszenia jest pełnomocnik, czyli osoba wskazana w pisemnym oświadczeniu pierwszych piętnastu osób z wykazu. Zgłoszenie musi zostać dokonane drogą pisemną. Jeżeli Marszałek Sejmu będzie miał wątpliwości co do prawidłowości złożenia wymaganej liczby podpisów Marszałek Sejmu, zwróci się do Państwowej Komisji Wyborczej w terminie trzech dni od dnia otrzymania zgłoszenia z prośba o zbadanie czy złożono wymaganą liczbę podpisów.

PKW udziela odpowiedzi w ciągu 14 dni od otrzymania prośby. W przypadku stwierdzenia, że liczba podpisów jest mniejsza od wymaganej, Marszałek odmówi przyjęcia zgłoszenia. O swojej decyzji poinformuje w postanowieniu przesyłanym pełnomocnikowi. Temu przysługuje prawo do jego zaskarżenia do Sądu Najwyższego w terminie 3 dni od dnia doręczenia. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w terminie trzech dni w postępowaniu nieprocesowym, w składzie trzech sędziów. W wyniku rozpoznania zaskarżone postanowienie zmienia albo utrzymuje w mocy. Od postanowienia Sądu Najwyższego nie przysługuje środek prawny. Jeżeli Sąd Najwyższy nie rozpozna skargi we wskazanym terminie postępowanie umarza się z mocy prawa, a postanowienie Marszałka Sejmu odmawiające przyjęcia zgłoszenia jest wiążące.

Zgłoszenie przez grupę sędziów

Marszałek Sejmu, w terminie trzech dni od dnia otrzymania kandydatury zgłoszonej przez grupę sędziów, zwraca się na piśmie do Ministra Sprawiedliwości o potwierdzenie posiadania przez osoby popierające zgłoszenie statusu sędziego. Minister Sprawiedliwości ma 3 dni na udzielenie odpowiedzi.

Weryfikowanie zgłoszenia

Marszałek Sejmu po otrzymaniu zgłoszenia ma 3 dni na zwrócenie się do prezesa sądu właściwego dla kandydata z wnioskiem o sporządzenie i przekazanie, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wniosku, informacji obejmującej dorobek orzeczniczy kandydata, w tym doniosłe społecznie lub precedensowe orzeczenia, i istotne informacje dotyczące kultury urzędowania, przede wszystkim ujawnione podczas wizytacji i lustracji.

Jeżeli zgłoszenie dotyczy prezesa sądu z prośbą o przesłanie danych należy wystąpić do:
- gdy chodzi o prezesa sądu: rejonowego, sądu okręgowego albo wojskowego sądu garnizonowego - do prezesa sądu wyższej instancji,
- gdy kandydatem jest prezes: sądu apelacyjnego, wojewódzkiego sądu administracyjnego albo wojskowego sądu okręgowego - do wiceprezesa albo zastępcy prezesa tego sądu.

Jeśli powyższy obowiązek nie zostanie spełniony w terminie, Marszałek Sejmu zwróci się na piśmie do kandydata na członka Rady o sporządzenie przez niego tej informacji, w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wniosku. Kopię sporządzonej przez siebie informacji kandydat na członka Rady przekazuje, odpowiednio, prezesowi sądu właściwego dla zgłoszonego kandydata, prezesowi sądu wyższej instancji albo wiceprezesowi albo zastępcy prezesa sądu apelacyjnego, wojewódzkiego sądu administracyjnego albo wojskowego sądu okręgowego.

Jeżeli kandydat nie prześle informacji, o którą wnioskuje Marszałek Sejmu, ten odmówi przyjęcia kandydatury. Postanowienie w tej sprawie wraz z uzasadnieniem zostanie niezwłocznie doręczone pełnomocnikowi oraz kandydatowi na członka Rady.

Wskazanie kandydatów przez kluby poselskie

Kandydatury, które pomyślnie przejdą weryfikację przez Marszałka Sejmu zostaną niezwłocznie przekazane posłom i podane do publicznej wiadomości.

Następnie Marszałek zwróci się do klubów poselskich o wskazanie kandydatów na członków KRS.

Kluby w ciągu 7 dni wskazują, spośród otrzymanej listy, nie więcej niż dziewięciu kandydatów na członków Rady. Gdyby łączna liczba kandydatów dodana przez wszystkie kluby była mniejsza niż 15, to Prezydium Sejmu, wskaże spośród kandydatów pozostałą liczbę.

Właściwa komisja sejmowa ustali listę piętnastu kandydatów na członków rady. Na liście powinien znaleźć się co najmniej jeden kandydat wskazany przez każdy klub poselski, który działał w terminie sześćdziesięciu dni od dnia pierwszego posiedzenia Sejmu kadencji w trakcie której jest dokonywany wybór, o ile kandydat ten został wskazany przez klub prawidłowo.

Wybór przez Sejm

Członkowie zostają wybierani na wspólną 4-letnia kadencję, podczas najbliższego posiedzenia. Sejm podejmuje decyzję większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, głosując na listę kandydatów, utworzoną przez komisję sejmową.

Gdyby powyższa procedura nie zakończyła się pomyślnie, a Rada nie zostałby wybrana, sejm dokona wyboru bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, głosując na listę kandydatów przygotowaną przez komisję.

Jeżeli i ta próba by się nie powiodła do wyboru dochodzi zgodnie z przepisami dotyczącymi wskazywania kandydatów przez kluby poselskie.

Wybór w takcie kadencji

Gdy potrzeba wybory nowego członka zaistnieje przed upływem kadencji Rady, Marszałek Sejmu niezwłocznie obwieści w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" o rozpoczęciu procedury zgłaszania kandydatów na członka Rady w związku z potrzebą ponownego obsadzenia mandatu. Opisana powyżej procedura wyboru kandydatów przebiega odpowiednio.

Kadencja członka Rady wybranego w związku z potrzebą ponownego obsadzenia mandatu upływa z dniem zakończenia kadencji członków Rady wybranych spośród sędziów.

Do wygaśnięcia mandatu członka przed upływem kadencji dojdzie w razie:
1. śmierci,
2. zrzeczenia się mandatu,
4. powołania sędziego na inne stanowisko sędziowskie, z wyjątkiem powołania sędziego sądu rejonowego na stanowisko sędziego sądu okręgowego, sędziego wojskowego sądu garnizonowego na stanowisko sędziego wojskowego sądu okręgowego albo sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego,
5. wygaśnięcia albo rozwiązania stosunku służbowego sędziego,
6. przejścia lub przeniesienia sędziego w stan spoczynku.