Prowadzę ze wspólniczką spółkę jawną. W umowie przedwstępnej z 1 lutego 2017 r. (zawartej w formie pisemnej) zobowiązałyśmy się do zawarcia – najpóźniej do 1 czerwca 2017 r. – umowy sprzedaży (umowy przyrzeczonej). Na jej podstawie miałam sprzedać wspólniczce lub osobie przez nią wskazanej ogół moich praw i obowiązków w spółce za uzgodnioną cenę 100 tys. zł.
Wartość praw i obowiązków w spółce została ustalona na podstawie wyceny dokonanej w styczniu 2017 r. przez niezależnego rzeczoznawcę majątkowego na zlecenie spółki. Określono wówczas ogólną wartość majątku na 200 tys. zł. Na dokonanie wyceny wspólniczka wyraziła pisemną zgodę. Uchyliła się jednak od zawarcia umowy przyrzeczonej w wyznaczonym terminie. Co mogę zrobić w takiej sytuacji? Dodam, że umowa spółki dopuszcza możliwość zbycia udziałów, nie określając dodatkowych wymogów formalnych dla przeprowadzenia owej transakcji.
Zgodnie z art. 10 par. 1 i 2 kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, a więc m.in. spółki jawnej (sp.j.), może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa tej spółki tak stanowi, a przy założeniu, że kontrakt danego podmiotu nie zawiera odmiennych zapisów – wszyscy pozostali wspólnicy wyrazili na to pisemną zgodę.
Przed sądem
W świetle zaś art. 390 par. 2 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) w sytuacji, w której zobowiązany do zawarcia sporządzonej w prawidłowy sposób umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawiązania, strona uprawniona może dochodzić jej realizacji. W przypadku czytelniczki umowa przedwstępna z 1 lutego 2017 r. miała formę pisemną, zatem uzasadnia to roszczenie oparte na podstawie art. 390 par. 2 k.c. Skoro bowiem umowa jej sp.j. nie zawiera odmiennych zapisów w tym zakresie, to do przeniesienia przysługującego jej ogółu praw i obowiązków na inną osobę wystarcza forma pisemna. Taka natomiast została zachowana. Poza tym kontrakt podmiotu pozwala na zbycie udziałów. Przez złożenie podpisu pod umową przedwstępną wspólniczka wyraziła zgodę na zbycie przez czytelniczkę ogółu jej praw i obowiązków w spółce za kwotę 100 tys. zł.
Skoro teraz wspólniczka uchyla się od zawarcia przyrzeczonej umowy, to czytelniczka ma prawo na podstawie art. 64 k.c. do wystąpienia z pozwem o zobowiązanie do zawarcia umowy przyrzeczonej. Cytowany przepis stanowi, że prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje to oświadczenie. Czytelniczka ma na to czas do 1 czerwca 2018 r. (bo roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem jednego roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta – stanowi o tym art. 390 par. 3 k.c.).
Wniesienie pozwu
Pozew wnosi się do właściwego miejscowo (według siedziby sp.j. – art. 40 k.p.c.) i rzeczowo sądu gospodarczego (bo jest to sprawa ze stosunku spółki). W przypadku czytelniczki będzie to sąd okręgowy (bo wartość przedmiotu sporu, którą w tym przypadku stanowi ogół praw i obowiązków w sp.j. przekracza 75 tys. zł – art. 17 pkt 4 k.p.c.). Opłata sądowa wyniesie 5 tys. zł (5 proc. od 100 tys. zł).
Naprawienie szkody
Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, czytelniczce pozostanie domaganie się od wspólniczki na drodze sądowej naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy (pomijamy w artykule szczegółowe kwestie dotyczące odszkodowania), ewentualnie spełnienie innych roszczeń wynikających z treści kontraktu przedwstępnego, np. zapłaty kary umownej (art. 390 par. 1 k.c.). Ma na to rok od uprawomocnienia się ww. orzeczenia. Po upływie tego terminu roszczenia ulegną przedawnieniu (art. 390 par. 3 k.c.).
WZÓR POZWU O ZOBOWIĄZANIE DO ZŁOŻENIA OZNACZONEGO OŚWIADCZENIA WOLI
Płock, 21 czerwca 2017 r.
Do Sądu Okręgowego
X Wydział Gospodarczy
w Łodzi
Powód: Kamila Iksińska
(PESEL: 76022000123)
zam. ul. Mleczna 5, 09-400 Płock
Pozwany: Kinga Igrekowska
zam. ul. Kakaowa 4, 09-400 Płock
Wartość przedmiotu sporu: 100 000,00 zł
opłata sądowa: 5000 zł
POZEW O ZOBOWIĄZANIE DO ZŁOŻENIA OZNACZONEGO OŚWIADCZENIA WOLI
Działając w imieniu własnym, wnoszę o:
1. zobowiązanie pozwanej Kingi Igrekowskiej do zawarcia z powódką Kamilą Iksińską umowy poprzez złożenie oświadczenia woli o następującej treści:
„Kinga Igrekowska, wspólnik spółki pod firmą Zakład Budowlany Kamila Iksińska, Kinga Igrekowska Spółka jawna z siedzibą w Płocku, adres: ul. Ratuszowa 8, 09-400 Płock, wpisanej do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie XIV Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000067890, oświadcza, że nabywa od Kamili Iksińskiej ogół jej praw i obowiązków w ww. spółce za uzgodnioną pomiędzy stronami cenę w kwocie 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych) tytułem wykonania umowy przedwstępnej z 1 lutego 2017 r., na co Kamila Iksińska wyraża zgodę;
2. zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych;
3. przeprowadzenie rozprawy – także podczas nieobecności powódki, w razie zaś niestawiennictwa pozwanej, gdy ponadto nie złożyła ona odpowiedzi na pozew – wydanie wyroku zaocznego i nadanie mu rygoru natychmiastowej wykonalności.
Ponadto wnoszę o:
dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:
● aktualnego odpisu z KRS spółki pod firmą Zakład Budowlany Kamila Iksińska, Kinga Igrekowska Spółka jawna z siedzibą w Płocku z 21 czerwca 2017 r.
– na okoliczność ustalenia, że strony są wspólnikami ww. spółki,
● umowy spółki z 1 marca 2013 r.
– na okoliczność ustalenia, że umowa ww. spółki została zawarta 1 marca 2013 r., strony są wspólnikami tejże spółki, a ponadto na okoliczność ustalenia, iż umowa tejże sp.j. nie zawiera odmiennych zapisów wobec reguły, iż do przeniesienia ogółu praw i obowiązków w sp.j. na inną osobę wystarcza zachowanie formy pisemnej oraz że kontrakt tego podmiotu pozwala na zbycie udziałów,
● umowy przedwstępnej z 1 lutego 2017 r.
– na okoliczność ustalenia, że strony zobowiązały się w ww. umowie przedwstępnej do zawarcia umowy przyrzeczonej, na podstawie której powódka sprzeda pozwanej ogół jej praw i obowiązków w spółce za uzgodnioną pomiędzy stronami cenę w kwocie 100 000 zł,
● operatu szacunkowego nr 3/2017
– na okoliczność ustalenia, że wartość udziałów w ww. spółce została przez strony wspólnie ustalona na podstawie wyceny wartości spółki dokonanej 16 stycznia 2017 r. przez niezależnego rzeczoznawcę majątkowego firmę ZYSK Ewelina Profit, z mocy zlecenia otrzymanego od spółki,
● pisma z 9 stycznia 2017 r.
– na okoliczność ustalenia, że na dokonanie ww. wyceny pozwana Kinga Igrekowska 9 stycznia 2017 r. wyraziła zgodę,
● przedsądowego wezwania z 2 czerwca 2017 r. wraz z potwierdzeniem jego nadania i odbioru
– na okoliczność wezwania pozwanej do wykonania umowy przedwstępnej i zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów, nadania 2 czerwca 2017 r. przedmiotowego pisma przesyłką poleconą na adres pozwanej oraz jego odbioru przez pozwaną 5 czerwca 2017 r.
Stosownie do treści art. 187 par. 1 pkt 3 k.p.c. informuję, że powódka podjęła próbę pozasądowego rozwiązania sporu poprzez zakreślenie pozwanej w wezwaniu z 2 czerwca 2017 r. 7-dniowego terminu do wykonania umowy przedwstępnej i zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży udziałów. Termin ten upłynął jednak bezskutecznie.
Uzasadnienie
I. Podstawa faktyczna roszczenia
Strony są wspólnikami spółki jawnej pod firmą Zakład Budowlany Kamila Iksińska, Kinga Igrekowska Spółka jawna z siedzibą w Płocku.
Dowód: – aktualny odpis z KRS ww. spółki z 21 czerwca 2017 r.,
– umowa spółki z 1marca 2013 r.
Umową przedwstępną zawartą 1 lutego 2017 r. strony zobowiązały się do zawarcia umowy sprzedaży (umowy przyrzeczonej), na podstawie której powódka sprzeda pozwanej ogół jej praw i obowiązków w spółce za uzgodnioną cenę w kwocie 100 000,00 zł (sto tysięcy złotych).
Dowód: umowa przedwstępna z 1 lutego 2017 r.
Wartość ogółu praw i obowiązków powódki w ww. spółce została przez strony wspólnie ustalona na podstawie wyceny wartości spółki dokonanej 16 stycznia 2017 r. przez niezależnego rzeczoznawcę majątkowego firmę ZYSK Ewelina Profit, z mocy zlecenia otrzymanego od spółki. Na dokonanie tej wyceny pozwana Kinga Igrekowska 9 stycznia 2017 r. wyraziła pisemną zgodę.
Dowód: – operat szacunkowy nr 3/2017,
– pismo z 9 stycznia 2017 r.
Termin zawarcia umowy przyrzeczonej strony ustaliły najpóźniej na 1 czerwca 2017 r.
Dowód: umowa przedwstępna z 1 lutego 2017 r.
Pozwana uchyliła się jednak od zawarcia umowy przyrzeczonej w wyznaczonym powyżej terminie. Powódka 2 czerwca 2017 r. wystąpiła zatem do pozwanej z przedsądowym wezwaniem do wykonania umowy przedwstępnej i zawarcia umowy przyrzeczonej w terminie 7 dni od daty otrzymania wskazanego pisma. Pozwana odebrała przedmiotowy monit 5 czerwca br.
Dowód: przedsądowe wezwanie z 2 czerwca 2017 r. wraz z potwierdzeniem jego nadania i odbioru.
Wezwanie to pozostało jednak bez jakiejkolwiek reakcji pozwanej.
II. Podstawa prawna roszczenia
Zgodnie z art. 10 par. 1 i 2 k.s.h. ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej, a więc m.in. jawnej (art. 4 par. 1 pkt 1 k.s.h.), może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa tej spółki tak stanowi, a przy założeniu, że kontrakt danego podmiotu nie zawiera odmiennych zapisów – wszyscy pozostali wspólnicy wyrazili na to pisemną zgodę. W świetle art. 390 par. 2 k.c. w sytuacji, w której zobowiązany do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawiązania, umowa przedwstępna natomiast czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
Powyższe jednoznacznie zatem dowodzi, że umowa przedwstępna z 1 lutego 2017 r. zawarta w formie pisemnej uzasadnia roszczenie powódki oparte na treści art. 390 par. 2 k.c. Skoro bowiem umowa sp.j. nie zawiera odmiennych zapisów w tym zakresie, to do przeniesienia przysługującego jej ogółu praw i obowiązków na inną osobę wystarcza forma pisemna. Taka natomiast została zachowana. Poza tym kontrakt tego podmiotu pozwala na zbycie udziałów (w pkt 7). Przez złożenie podpisu pod umową przedwstępną pozwana wyraziła zgodę na zbycie przez powódkę jej udziałów w spółce za kwotę 100 000 zł.
Dowód: – umowa spółki z 1 marca 2013 r.,
– umowa przedwstępna z 1 lutego 2017 r.
Skoro natomiast pozwana uchyla się od zawarcia umowy przyrzeczonej, to powódka miała prawo (do 1 czerwca 2018 r., bo roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta – art. 390 par. 3 k.c.) na podstawie art. 64 k.c., do wystąpienia przeciwko Kindze Igrekowskiej z pozwem o zobowiązanie jej do zawarcia umowy przyrzeczonej poprzez złożenie oznaczonego oświadczenia woli. Cytowany przepis stanowi bowiem, że prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje to oświadczenie.
Zgodnie zaś z uchwałą siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1967 r. (sygn. akt III CZP 32/66): „Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek strony do złożenia oznaczonego oświadczenia woli zastępuje tylko to oświadczenie (art. 64 k.c. oraz art. 1047 k.p.c.). Jeżeli więc oświadczenie to ma stanowić składnik umowy, jaka ma być zawarta pomiędzy stronami, do jej zawarcia konieczne jest złożenie odpowiedniego oświadczenia woli przez drugą stronę z zachowaniem wymaganej formy. Nie dotyczy to jednak zawarcia umowy przyrzeczonej w umowie przedwstępnej (art. 390 par. 2 k.c.), w takim przypadku orzeczenie sądu stwierdza zawarcie umowy i zastępuje tę umowę”.
Z tych względów, pozew jako uzasadniony, zasługuje na uwzględnienie.
W załączeniu:
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu,
– odpis pozwu,
– dokumenty z poz. „Dowód”.
.................................
(Kamila Iksińska)
Podstawa prawna
Art. 64 oraz art. 390 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.).
Art. 13 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623 ze zm.).
Art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 723 ze zm.).
Art. 17 pkt 4 oraz art. 40 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).
Art. 4 par. 1 pkt 1 oraz art. 10 par. 1–2 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 ze zm.).