Przedstawiamy siódmą część komentarza, w której omawiamy m.in. trzy środki prawne przysługujące w egzekucji administracyjnej. Pierwszym z nich jest zarzut, do którego ma prawo zobowiązany. Przesłanki jego wnoszenia przeanalizowane zostały w poprzedniej części, w której wskazano też wymogi formalnoprawne, jakie musi spełniać pismo zobowiązanego w tym zakresie.

W niniejszej części przedstawiamy dokładnie procedurę rozpatrywania zarzutów. Szczegółowe jej opisanie jest ważne z tego powodu, że tryb rozpoznania zarzutów w praktyce wywołuje wiele wątpliwości. Przede wszystkim należy pamiętać, że organ egzekucyjny przed rozstrzygnięciem sprawy w zakresie wniesionych zarzutów musi uzyskać stanowisko wierzyciela. Nie ma takiej konieczności jedynie w stosunku do środka prawnego, którego podstawą jest twierdzenie, że zastosowano zbyt uciążliwy środek egzekucyjny (dotyczy to wyłącznie egzekucji świadczeń pieniężnych), oraz wtedy, gdy organ egzekucyjny i wierzyciel to ten sam podmiot.

Ta ostatnia kwestia została potwierdzona przez uchwałę siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 czerwca 2007 r. (sygn. akt I FPS 4/06). Pomimo to jeszcze obecnie organy egzekucyjne będące jednocześnie wierzycielem wydają stanowisko, orzekając w tej ostatniej roli. Nie jest to dopuszczalne. Uważa się bowiem, że organ egzekucyjny formalnie nie podejmuje czynności procesowych właściwych tylko wierzycielowi, gdyż byłoby to działanie nieważne (podjęte z naruszeniem przepisów o właściwości). Tożsamość personalna wierzyciela i organu egzekucyjnego czyni bezprzedmiotowym wyodrębnianie wierzyciela w toku postępowania egzekucyjnego w administracji. Przykładem takiej sytuacji jest występowanie w procedurze egzekucyjnej dużych miast, które działają w niej w obu wymienionych rolach. Istotne jest także kolejne zagadnienie. Otóż organ egzekucyjny rozstrzyga zarzut dopiero po otrzymaniu ostatecznego stanowiska wierzyciela wydanego w formie postanowienia. Trzeba przypomnieć, że na postanowienie to przysługuje zażalenie, a następnie od rozstrzygnięcia organu drugiej instancji skarga do sądu administracyjnego.

Podobnie jest z postanowieniem organu egzekucyjnego w sprawie zgłoszonych zarzutów. Drugi środek prawny omówiony w tej części komentarza to wniosek o wyłączenie rzeczy lub prawa majątkowego spod egzekucji. Może go złożyć do organu egzekucyjnego osoba trzecia. Musi to nastąpić w terminie czternastu dni od uzyskania wiadomości o czynności egzekucyjnej skierowanej do tej rzeczy lub tego prawa. Osoba trzecia wraz z żądaniem ich wyłączenia spod egzekucji przedstawia lub powołuje dowody na jego poparcie. Rozpatrzenie wniosku osoby trzeciej o wyłączenie rzeczy lub prawa spod egzekucji przez administracyjny organ egzekucyjny nie jest zadaniem prostym, gdyż musi on dokonać wszechstronnej oceny, czy w świetle przedstawionych dowodów przysługuje jej prawo do rzeczy. Trzeci środek prawny to skarga na czynności egzekucyjne lub przewlekłość postępowania egzekucyjnego. Obok zarzutów to jedno z najważniejszych narzędzi obrony przysługujących zobowiązanemu. Nieuzasadnione przedłużenie postępowania może skarżyć także wierzyciel, jeśli nie jest jednocześnie organem egzekucyjnym.

PRZEJDŹ DO KOMENTARZA W E-DGP >>

Skargę na czynności egzekucyjne zobowiązany może wnieść w terminie 14 dni od zawiadomienia go o danej czynności. Organ egzekucyjny rozstrzyga ją w formie postanowienia. Na rozstrzygnięcie dotyczące oddalenia skargi zobowiązany może wnieść zażalenie.

Leszek Jaworski, prawnik specjalizujący się w prawie administracyjnym