CEL NOWELIZACJI: Kompleksowe przeciwdziałanie przewlekłości postępowań administracyjnych oraz zwiększenie zaufania obywateli do organów administracji i wydawanych przez nie rozstrzygnięć. Nowe przepisy zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2017 r. Przy czym urzędy już mówią, że obywatele pozytywne skutki nowelizacji odczują najwcześniej za pół roku, a może nawet za rok.
Zmiany w przepisach ogólnych postępowania administracyjnego
art. 7a k.p.a., art. 8 k.p.a., art. 8a k.p.a., art. 13 k.p.a., art. 15 k.p.a., art. 16 par. 3 k.p.a.
Bezczynność organu i przewlekłość postępowania, ponaglenie
Zdefiniowanie pojęć bezczynności i przewlekłości – art. 37 par. 1 k.p.a.
Usprawnienie procedury rozpoznania ponaglenia – art. 37 par. 2-5 k.p.a. oraz art. 52 par. 2 i art. 53 prawa postępowania przed sądami administracyjnymi (dalej p.p.s.a.)
Przed wniesieniem skargi do sądu administracyjnego na bezczynność lub przewlekłość organu prowadzącego postępowanie lub organu wyższego stopnia strona powinna zasygnalizować w drodze ponaglenia, że sprawa nie została załatwiona w terminie lub że w jej ocenie jest załatwiana dłużej niż jest to konieczne. Zgodnie z art. 37 par. 4 k.p.a. organ prowadzący postępowanie będzie zobowiązany przekazać ponaglenie organowi wyższego stopnia bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania ponaglenia. Przy czym przekazując ponaglenie, powinien się do niego ustosunkować.
Rozpoznanie ponaglenia - art. 37 par. 5–8 k.p.a.
Organ II instancji (samorządowe kolegium odwoławcze) będzie miał 7 dni na rozpoznanie ponaglenia. W tym czasie musi stwierdzić, czy doszło do bezczynności lub przewlekłości.
Wskazanie niespełnionych przesłanek do wydania decyzji zgodnej z żądaniem strony
art. 79a k.p.a.
Wprowadzenie zasady rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości faktycznych na korzyść strony
art. 81a k.p.a.
Wprowadzenie mediacji w postępowaniu administracyjnym
Mediacja w postępowaniu administracyjnym będzie mogła być przeprowadzona w każdym przypadku, o ile charakter sprawy będzie na to pozwalał – rozdział 5a k.p.a.
Zawiadomienie stron o decyzji lub innych czynnościach w postępowaniach z udziałem znacznej liczby podmiotów
art. 49 par. 1 i 2 k.p.a.
Milczące załatwienie sprawy
rozdział 8a k.p.a.
Ważne:
Pierwsze przepisy szczególne dotyczące milczącej zgody wejdą najwcześniej w przyszłym roku. Przy czym to od właściwych ministrów będzie zależało, czy znajdą uzasadnienie do ich wydania.
Administracyjne postępowanie uproszczone
rozdział 14 k.p.a.
Ważne:
Pierwsze przepisy szczególne dotyczące procedury uproszczonej wejdą najwcześniej w przyszłym roku. Przy czym to od właściwych ministrów będzie zależało, czy znajdą oni uzasadnienie do ich wydania.
Zmiany w postępowaniu odwoławczym
Fakultatywny wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy – art. 52 par. 2 i 3 oraz art. 54a p.p.s.a.
Po nowelizacji strona będzie miała możliwość skorzystania ze swego prawa do dwukrotnego merytorycznego rozpoznania jej sprawy przez ten sam organ. Jednocześnie skorzystanie z tego uprawnienia nie będzie stanowiło przesłanki do złożenia skargi do sądu administracyjnego na decyzję.
Doprecyzowanie formy uwzględnienia skargi strony w trybie autokontroli – art. 54 par. 3 p.p.s.a.
Zrzeczenie się prawa do odwołania – art. 127a k.p.a.
Zmiana zakresu postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez organ odwoławczy i podstaw do wydania decyzji kasatoryjnej – art. 136 i art. 138 par. 2a k.p.a.
Sprzeciw od decyzji kasatoryjnej
Zastąpienie skargi na decyzję nową instytucją – sprzeciwem od decyzji kasatoryjnej: art. 64a–64e, art. 151a i art. 230 par. 2 p.p.s.a
Strona będzie mogła wprawdzie wnieść sprzeciw za pośrednictwem organu, którego decyzja jest przedmiotem sprzeciwu, ale w terminie 14 dni od dnia doręczenia jej decyzji kasatoryjnej. Organ, którego decyzję zaskarżono, będzie mógł uwzględnić sprzeciw w terminie 14 dni od jego otrzymania, uchylając zaskarżoną decyzję i wydając nową. W innym przypadku będzie zobowiązany przekazać sprzeciw – w tym samym terminie – wraz z aktami sprawy sądowi.
Uwzględniając sprzeciw, sąd uchyla decyzję kasatoryjną, a ponadto może orzec z urzędu lub na wniosek strony grzywnę. Od wyroku sądu uwzględniającego sprzeciw nie będzie przysługiwał środek odwoławczy.
Finansowe kary administracyjne – dział IVa
Miarkowanie kar – art. 189d k.p.a.
Nowy przepis dotyczy jedynie kar administracyjnych, rozumianych jako sankcje, przy wymierzaniu których organ działa w ramach uznania administracyjnego. Nakładając karę, organ bierze pod uwagę:
– wagę i okoliczności naruszenia prawa, w szczególności potrzebę ochrony życia lub zdrowia, ochrony mienia w znacznych rozmiarach lub ochrony ważnego interesu publicznego lub wyjątkowo ważnego interesu strony oraz czas trwania tego naruszenia;
– częstotliwość niedopełniania w przeszłości obowiązku albo naruszenia zakazu tego samego rodzaju co niedopełnienie obowiązku albo naruszenie zakazu, w następstwie którego ma być nałożona kara;
– uprzednie ukaranie za to samo zachowanie za przestępstwo, przestępstwo skarbowe, wykroczenie lub wykroczenie skarbowe;
– stopień przyczynienia się strony, na którą jest nakładana kara, do powstania naruszenia prawa;
– działania podjęte przez stronę dobrowolnie w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa;
– wysokość korzyści, którą strona osiągnęła, lub straty, której uniknęła;
– w przypadku osoby fizycznej – warunki osobiste strony, na którą kara jest nakładana.
Warunki odstąpienia od nałożenia kary – art. 189f k.p.a.
Terminy przedawnienia nałożenia kary i jej ściągalności – art. 189g–189h i art. 189j k.p.a.
Ważne:
Zgodnie z nowelizacją co do zasady termin przedawnienia nałożenia kary nastąpi po upływie 5 lat od naruszenia przepisów albo od wystąpienia skutków naruszenia. Tyle samo będzie wynosił termin ściągalności kary.