Dane o rodzinach zastępczych i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia tej funkcji, a także o domach dziecka oraz osobach usamodzielniających się – takie informacje będzie zawierał rejestr prowadzony przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Jego powstanie przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 697 ze zm.), który właśnie trafił do konsultacji społecznych. Jest to obszerna i kompleksowa propozycja zmian w przepisach obejmująca zarówno pomoc przewidzianą dla rodzin biologicznych, organizację rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej, proces usamodzielniania jej wychowanków jak i działalność ośrodków adopcyjnych.
Zgodnie z zapowiedziami resortu rodziny, o których pisaliśmy na łamach DGP (nr 75/2018), w projekcie znalazły się regulacje związane m.in. z utworzeniem centralnego rejestru. Będzie się na niego składać siedem wykazów zawierających informacje: o dzieciach umieszczonych w pieczy, osobach mających pozytywną wstępną kwalifikację i takich zakwalifikowanych już do pełnienia roli opiekunów, a także o rodzinnych domach dziecka i rodzinach zastępczych (z podziałem według ich profilu). Ponadto w rejestrze znajdą się dane o placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz osobach zaczynających samodzielne życie po opuszczeniu pieczy. Te wszystkie informacje mają ułatwiać poszukiwanie dla dzieci kierowanych do pieczy wolnych miejsc w rodzinnych jej formach, tak aby nie musiały trafiać do placówek.
Projekt szczegółowo określa, jakie informacje i przez jakie podmioty będą zamieszczane w każdym wykazie tego rejestru. Dostęp do nich będą miały nie tylko sądy, ale także samorządy i ich jednostki organizacyjne oraz wojewodowie. Co ważne, dane do rejestru mają być wprowadzane i aktualizowane niezwłocznie, nie później niż w terminie trzech dni od powzięcia informacji wymagających wpisu do jednego z wykazu lub takich, które będą modyfikować zawarte w nich dane. Natomiast sam rejestr ma zostać uruchomiony w połowie 2019 r.
W projekcie znalazły się również zapisy, które praktycznie uniemożliwią zakładanie nowych domów dziecka.
Zgodnie z intencjami resortu rodziny, ich udział w zapewnianiu opieki małoletnim ma być ograniczony, tak aby większość dzieci mogła przebywać w rodzinach zastępczych. W praktyce będzie to wyglądać w ten sposób, że wniosek i dokumenty potrzebne do założenia placówki wojewoda będzie przekazywał do wiadomości ministerstwa, a wydając decyzję pozwalającą na jej uruchomienie, będzie kierował się jego wytycznymi. Co więcej, zaostrzone zostaną przepisy, które pozwalają na umieszczenie w placówce dzieci poniżej 10. roku życia.
Obecnie takie rozwiązanie jest dopuszczane, gdy w placówce przebywa już nieletni rodzice (jeżeli się uczą to w domu dziecka mogą mieszkać do ukończenia 25. roku życia) małego dziecka oraz w innych wyjątkowych okolicznościach, zwłaszcza gdy przemawia za tym stan zdrowia dziecka lub dotyczy to rodzeństwa. Po zmianie taki małoletni zostanie skierowany do placówki tylko, gdy będzie tam jego rodzic.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy
