W takim przypadku po zakończeniu postępowania upadłościowego syndyk nie ma już obowiązku wykreślania spółki z KRS. Decyzję o jej dalszym funkcjonowaniu podejmą wspólnicy. Tak jest od stycznia tego roku.
Z początkiem roku weszło w życie kilka zmian w kodeksie spółek handlowych, które znacząco wpływają na funkcjonowanie bankrutujących spółek. Dzięki nim firma, która po zakończeniu postępowania upadłościowego posiada jeszcze kapitał, niekoniecznie musi być wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Może kontynuować działalność.
Niedawne wątpliwości
Dotychczas rozwiązanie spółki było domyślnym sposobem zakończenia postępowania upadłościowego, z wyjątkiem sytuacji, gdy postępowanie kończyło się układem lub zostawało z innych przyczyn uchylone lub umorzone. Kwestię tę regulował art. 289 ustawy z 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.; dalej: k.s.h). – Nie przewidywał możliwości dalszego trwania działalności firmy po zakończeniu postępowania upadłościowego. W praktyce wywoływało to poważne wątpliwości, co robić, jeśli nadal miało się kapitał na funkcjonowanie – informuje dr Agnieszka Hajos-Iwańska z krakowskiego oddziału kancelarii JSLegal. – Nie było jasne, czy trzeba prowadzić osobne postępowania likwidacyjne w celu rozdysponowania pozostałego majątku. Ani czy można było wykreślić spółkę z rejestru natychmiast po zakończeniu postępowania upadłościowego.
Sąd Najwyższy kilkakrotnie zajmował się opisywaną kwestią (np. wyroki o sygn. akt III CZP 56/14 lub sygn. akt V CSK 208/09). Co ciekawe, wskazywał, że mimo braku uwzględnienia sprawy wprost w ustawie jest możliwe, aby spółka sprzeciwiła się wykreśleniu z KRS i dalej prowadziła działalność. Teraz uregulowanie tej kwestii w ustawie ostatecznie ucina wszelkie dyskusje. Poprawki w tej materii w k.s.h. zostały określone w kilku aktach, m.in. w ustawie z 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2015 r. poz. 978 ze zm.) oraz w ustawie z 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, w ustawie – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1830).
Co się zmieniło
Ustawodawca uzupełnił katalog wyłączeń od obowiązku wykreślenia spółki z KRS.
Obecnie k.s.h. stanowi jasno, że „spółka nie ulega rozwiązaniu, w przypadku gdy postępowanie upadłościowe zostało zakończone w wyniku zaspokojenia wszystkich wierzycieli w całości”. Kwestię reguluje art. 289 k.s.h. (dla spółek akcyjnych – art. 477 k.s.h.).
W takim razie można założyć, iż skoro wierzyciele zostali zaspokojeni, a spółka posiada jeszcze pewien majątek, to jej rozwiązanie nie jest potrzebne. Pozostały majątek może służyć kontynuacji działalności spółki albo zostać podzielony między wspólników w ramach likwidacji zgodnie z ogólnymi przepisami k.s.h.
Jak kontynuować działalność
Z uwagi na nowe brzmienie art. 289 k.s.h. syndyk nie jest już, tak jak do tego pory, zobligowany do złożenia wniosku o wykreślenie z rejestru.
W przypadku kiedy pomyłkowo taki wniosek został wysłany, można złożyć w KRS pismo uczestnika postępowania sprzeciwiające się wykreśleniu z rejestru.
W razie sprzeciwu sąd najpewniej takie postępowanie umorzy, ponieważ ono nie powinno zostać wszczęte. Na razie do końca nie wiadomo, czy to będzie dla sądu obligatoryjne czy fakultatywne. Jeżeli sąd zauważy, że majątek jest to powinien dojść do wniosku że syndyk w ogóle nie był legitymowany żeby zgłosić o wykreślenie z KRS. On jest legitymowany tylko wtedy kiedy tego majątku nie ma.
Problemy z renomą
Powstaje jednak pytanie, czy korzystniej jest kontynuować działalność pod poprzednią firmą czy założyć nową? Wielu przedsiębiorców będzie sobie zadawać pytanie: czy to, że spółka pozostawała w statusie upadłości wpływa na jej postrzeganie na rynku?
– Wprowadzenie wymogu określania upadającej spółki jako „w upadłości” ma na celu przede wszystkim zapewnienie pewności obrotu i ochronę potencjalnych kontrahentów spółki w upadłości. Powrót takiej spółki do funkcjonowania na rynku może być utrudniony ze względu na wpływ, jaki postępowanie upadłościowe ma na renomę podmiotu i jego wiarygodność w oczach kontrahentów. Warto mieć to na uwadze przy kontakcie z dotychczasowymi klientami – mówi dr Agnieszka Hajos-Iwańska.
Przy podejmowaniu decyzji o rozpoczęciu nowego biznesu dobrze jest rozważyć potencjalne korzyści i trudności związane z każdym scenariuszem. I to nie tylko kwestie podatkowe, ale też związane z koniecznością budowania reputacji kolejnego przedsiębiorstwa. W takich przypadkach przydatne bywa przeprowadzenie analizy SWOT (rozpisanie zalet, wad, trudności i możliwości związanych z każdym scenariuszem).
W praktyce mogą się pojawić rozbieżność zdań co do zagospodarowania majątku. Wtedy decyzję w drodze uchwały podejmie zgromadzenie wspólników, a w spółce akcyjnej – walne zgromadzenie akcjonariuszy.
Zakończenie działalności po spłaceniu wierzycieli
A co jeśli spółka chce zakończyć swoją działalność po zakończeniu postępowania upadłościowego? Konieczne jest wtedy przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego opisanego w k.s.h. Przykładowo regulacja dotycząca rozwiązania i likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przewidziana jest w art. 270–290 k.s.h. W toku tego postępowania spółka rozdysponuje pozostałą część swojego majątku i będzie mogła zostać wykreślona z rejestru. Postępowanie likwidacyjne jest długotrwałe, w sp. z o.o. trwa kilka miesięcy, a w przypadku spółki akcyjnej – około roku. Na długość postępowania w spółce akcyjnej ma wpływ przede wszystkim okres oczekiwania na ujawnienie się ewentualnych wierzycieli (trzy miesiące od ogłoszenia w sp. z o.o., sześć miesięcy w spółce akcyjnej).
Jeśli wspólnicy planują kontynuację działalności w innej formie, ale z wykorzystaniem majątku likwidowanej spółki, warto rozważyć przeniesienie go do docelowego podmiotu jeszcze przed zakończeniem likwidacji poprzedniej firmy.
Przy wyborze sposobu przeniesienia majątku należy przede wszystkim zwrócić uwagę na opodatkowanie czynności prawnej, która jest podstawą do przeniesienia. Przykładowo sprzedaż aktywów jest obłożona VAT (co może być korzystne, jeśli uczestniczące w transakcji podmioty mogą rozliczyć VAT), a sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wybierając sposób przeniesienia, warto brać pod uwagę wady i zalety każdego możliwego rozwiązania dla wszystkich biorących w nim udział podmiotów. Uważać trzeba też na podatek dochodowy. – Najczęstszy błąd polega na zastosowaniu w swojej sytuacji rozwiązania, które zostało zaprojektowane dla innego podmiotu, w nieco odmiennym stanie faktycznym – mówi dr Agnieszka Hajos-Iwańska.
Spółka, która chce kontynuować działalność po zakończeniu postępowania upadłościowego, nie musi więc już stosować w obrocie omawianego dodatkowego oznaczenia
Koniec statusu „w upadłości”
Po ogłoszeniu upadłości spółka ma obowiązek występować w obrocie pod dotychczasową firmą z dodatkiem „w upadłości”. Wymóg dodawania do firmy tego zwrotu nie podlega zgłoszeniu do KRS. Jest dokonywany przez sąd rejestrowy z urzędu, po doręczeniu do sądu rejestrowego postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości.
Obowiązek stosowania dodatkowego oznaczenia trwa do momentu prawomocnego zakończenia postępowania, tj. do momentu uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu lub oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego lub postanowienia o umorzeniu postępowania upadłościowego.
Spółka, która chce kontynuować działalność po zakończeniu postępowania upadłościowego, nie musi więc już stosować w obrocie omawianego dodatkowego oznaczenia.
