Rząd chce chronić dzieci przed pieczą zastępczą

Nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wprowadza żadnych zmian proceduralnych dotyczących samego umieszczania dzieci w pieczy zastępczej. Do artykułu 112 (3) § 2 dodano jedynie wyliczenie środków, które należy stosować przed orzeczeniem o odebraniu dziecka rodzicom. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, na które powołuje się artykuł, gdy zagrożone jest dobro dziecka sąd zobowiązany jest:

- Zobowiązać rodziców oraz małoletniego do określonego postępowania, w szczególności do pracy z asystentem rodziny, realizowania innych form pracy z rodziną, skierować małoletniego do placówki wsparcia dziennego, określonych w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej lub skierować rodziców do placówki albo specjalisty zajmujących się terapią rodzinną, poradnictwem lub świadczących rodzinie inną stosowną pomoc z jednoczesnym wskazaniem sposobu kontroli wykonania wydanych zarządzeń;

- Określić, jakie czynności nie mogą być przez rodziców dokonywane bez zezwolenia sądu, albo poddać rodziców innym ograniczeniom, jakim podlega opiekun;

- Poddać wykonywanie władzy rodzicielskiej stałemu nadzorowi kuratora sądowego;

- Skierować małoletniego do organizacji lub instytucji powołanej do przygotowania zawodowego albo do innej placówki sprawującej częściową pieczę nad dziećmi.

Zdaniem Jerzego Grycza, adwokata specjalizującego się w prawie rodzinnym, takie uszczegółowienie może wprowadzić jednak wątpliwości interpretacyjne.

- Projekt nowelizacji ma charakter jedynie porządkowy. Natomiast wyliczenie zastosowane w przepisie spowodować może wątpliwości co do ilości środków określonych w art. 109 § 2 pkt 1 – 4, które muszą zostać zastosowane przed orzeczeniem o pieczy zastępczej – wyjaśnia ekspert.

Nowelizacja do art. 112 (3) dodaje również paragraf § 2. Mówi on o zakazie umieszczania dziecka w pieczy zastępczej wbrew woli rodziców wyłącznie z powodu ubóstwa. Przepis ten również ma jednak charakter jedynie precyzujący. Jak tłumaczy bowiem adw. Jerzy Grycz, ubóstwo nigdy nie było przesłanką uprawniającą do przekazania dziecka w pieczę zastępczą.

Projekt wspomina również o "poważnym zagrożeniu dobra dziecka, w szczególności zagrożeniu życia lub zdrowia", jako przesłance do natychmiastowego umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej.

- Obecny przepis mówi, że dziecko może być umieszczone w pieczy zastępczej pomimo niewyczerpania wszystkich form pomocy rodzicom jeżeli "dobro dziecka wymaga zapewnienia mu niezwłocznie pieczy zastępczej". W praktyce obie przesłanki sprowadzają się do sytuacji wyjątkowych i odwołują się do naczelnej przesłanki kro, jaką jest dobro dziecka. W praktyce poważne zagrożenie dobra dziecka najczęściej wiąże się z zagrożeniem jego zdrowia i życia - tłumaczy adw. Jerzy Grycz.