Gdy rzeczom czy prawom majątkowym pozostawionym przez spadkobiercę grozi, że ktoś je zniszczy, uszkodzi, usunie lub w sposób nieuprawniony się ich pozbędzie, sąd – na wniosek lub z urzędu – może temu zapobiec poprzez zabezpieczenie spadku. Domagać się tego może zarówno spadkobierca, uprawniony do zachowku, zapisobierca czy wykonawca testamentu, ale też np. współwłaściciel rzeczy wchodzącej w skład masy spadkowej, wierzyciel spadkodawcy, który ma pisemny dowód należności, albo Skarb Państwa reprezentowany przez naczelnika urzędu skarbowego.
Autorzy projektu nowelizacji kodeksu cywilnego, kodeksu postępowania cywilnego i prawa o notariacie chcą jednak w bardziej szczegółowo uregulować tryb postępowania przy zabezpieczeniu spadku. Proponują np., aby wniosek złożony w sądzie zawierał uprawdopodobnione okoliczności uzasadniających go.
Dziś sposób postępowania przy zabezpieczeniu spadku określają przepisy rozporządzenia ministra sprawiedliwości z 1 października 1991 r. (Dz.U. nr 92, poz. 411), co zdaniem legislatorów budzi poważnie wątpliwości w świetle art. 92 konstytucji. Uważają, że niektóre normy ujęte w rozporządzeniu mają charakter ustawowy, na przykład te dotyczące nadzoru sądów nad organami wykonującymi czynności zabezpieczenia spadku. Przy okazji chcą też określić, czym powinien kierować się sąd, wybierając między komornikiem a urzędem skarbowym, wówczas gdy wskazuje organ wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku.
Nowelizacja Kpc: Spadkobierca sam sporządzi inwentarz i nie poniesie żadnych kosztów
Nowelizacja Kpc: Spadkobierca sam sporządzi inwentarz i nie poniesie żadnych kosztów

Zobacz również
Projekt przewiduje, że zasadą będzie zlecanie wykonania postanowienia komornikowi. W razie dziedziczenia przez Skarb Państwa sąd będzie mógł też zlecić te czynności naczelnikowi urzędu skarbowego. Takie postanowienie sądu będzie podlegało wykonaniu z chwilą jego wydania, ale przysługiwać będzie na nie zażalenie.
– Będzie więc inaczej niż do tej pory, bo na postanowienie o zabezpieczeniu oraz na postanowienie oddalające taki wniosek przysługuje apelacja, a tylko na postanowienie o uchyleniu zabezpieczenia – zażalenie – przypomina radca prawny Piotr Czachorowski z Kancelarii Radców Prawnych Czachorowscy.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy w konsultacjach