Najbliższa rodzina pozbawiona spadku w testamencie będzie mogła dochodzić zachowku przez pięć lat od ogłoszenia testamentu.
W testamencie będzie można przekazać spadkobiercom konkretne rzeczy ruchome, nieruchomości, a nawet przedsiębiorstwa czy gospodarstwa. Obdarowany stanie się ich właścicielem bez długiego postępowania sądowego – z chwilą otwarcia spadku, czyli w momencie śmierci testatora. Taki cel ma zapis windykacyjny wprowadzony do kodeksu cywilnego. Zmianę uchwalili posłowie, teraz trafiła ona do Senatu. Ma wejść w życie po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia.
Tylko w testamencie
Zapis windykacyjny będzie można wprowadzić jedynie w testamencie notarialnym. Zdaniem ekspertów z biura analiz sejmowych takie ograniczenie jest nieuzasadnione i podwyższy koszty dokonania tej czynności.
Ten, kto przyjmie zapis windykacyjny, będzie musiał się liczyć także z niekorzystnymi obowiązkami. W stosunku do zapisobiercy bliscy testatora pozbawieni spadku będą mogli zwrócić się o zachowek.
Zapisobierca windykacyjny będzie także ponosił odpowiedzialność za długi spadkowe. Do chwili działu spadku będzie on ponosił ze spadkobiercami solidarną odpowiedzialność za długi spadkowe. Od chwili działu spadku spadkobiercy i osoby, na których rzecz zostały uczynione zapisy windykacyjne, będą ponosić odpowiedzialność za długi proporcjonalnie do wartości otrzymanych przez nich przysporzeń, czyli zapisobierca będzie odpowiadał do wartości zapisu windykacyjnego. Ten, kto otrzyma zapis windykacyjny, będzie mógł go przyjąć lub odrzucić. Przepisy o powołaniu spadkobiercy, przyjęciu i odrzuceniu spadku będzie stosowało się odpowiednio do zapisów windykacyjnych. Podobnie będzie w zakresie niegodności obdarowanego w efekcie zapisu windykacyjnego.
Nowe terminy
Istotnie zmienią się terminy przedawnienia niektórych roszczeń. Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku będą się przedawniać nie jak dziś po trzech latach, lecz po pięciu latach od ogłoszenia testamentu. Co więcej, w przypadku roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie noweli i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych będzie stosować się nowy, dłuższy termin przedawnienia.
Uzupełniono także regulacje o dziedziczeniu ustawowym. W sytuacji gdy do spadku będzie stawał małżonek oraz jeden z rodziców spadkodawcy, to osoby te będą dziedziczyć po połowie spadku. Rozstrzygnięto także problem, co zalicza się do długów spadkowych. Przesądzono, że do długów będą także należeć koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku.