Czy prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE) może odstąpić od wymierzenia przedsiębiorcy kary pieniężnej?
Do kompetencji prezesa URE należy m.in. wymierzanie kar pieniężnych. Katalog kar pieniężnych i zasady ich wymierzania określone zostały w art. 56 ustawy – Prawo energetyczne. Kara pieniężna jest rodzajem sankcji karnoadministracyjnej i nakładana jest w formie indywidualnego aktu administracyjnego (decyzji), od którego przysługuje środek zaskarżenia (czyli odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie – sądu antymonopolowego). W wyroku z 25 kwietnia 2007 r. (III SK 1/07, LEX nr 487519) Sąd Najwyższy podkreślił, że art. 56 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne stanowi, że „karze pieniężnej podlega ten, kto...”. Zatem organ administracji właściwy w sprawach kar pieniężnych jest zobowiązany, a nie tylko uprawniony, do nałożenia kary pieniężnej, w sytuacji gdy stwierdzi spełnienie normatywnych przesłanek jej wymiaru.
Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Po ubiegłorocznej nowelizacji ustawy – Prawo energetyczne do art. 56 dodano bowiem nowy ust. 6a. Zgodnie z tym przepisem, prezes URE może odstąpić od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. Jest to zatem furtka dla podmiotów, które dopuściły się przewinienia mniejszej wagi i jednocześnie zaprzestały naruszeń prawa lub dopełniły obowiązku. Regulacja ta wykazuje podobieństwo do instytucji tzw. czynnego żalu, która przewidziana jest w postępowaniu karno-skarbowym, gdzie również możliwe jest odstąpienie od wymierzenia sankcji za niedopełnienie obowiązków wynikających z przepisów prawa.
Należy przy tym wskazać, że prezes URE nie ma bezwzględnego obowiązku wydania decyzji o odstąpieniu od ukarania przedsiębiorcy. Jest to decyzja podlegająca swobodnemu uznaniu regulatora. Oznacza to, że prezes URE może, lecz nie musi uwzględniać wniosku przedsiębiorcy o odstąpienie od wymierzenia kary.