Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu chce penalizacji nielegalnego przywozu zabytków pochodzących spoza Unii Europejskiej. Przygotowany przez resort projekt nowelizacji ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 282 ze zm.) został opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Konieczność przyjęcia nowych regulacji wynika wprost z art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/880 z 2019 r. Państwa członkowskie są zobowiązane do 28 grudnia 2020 r. powiadomić Komisję Europejską o wprowadzanych sankcjach mających zastosowanie w przypadku nielegalnego obrotu dobrami kultury z krajów nienależących do UE.
Jak wskazuje resort, chodzi o dobra umieszczone w części A załącznika do rozporządzenia 2019/880. A więc m.in. o antyki mające ponad sto lat, takie jak inskrypcje, monety, grawerowane pieczęci czy też artykuły meblarskie i dawne instrumenty muzyczne; rzadkie manuskrypty i inkunabuły. W kategorii tej mieszczą się również przedmioty pochodzące z wykopalisk archeologicznych (w tym legalnych i nielegalnych) lub z odkryć archeologicznych na lądzie lub pod wodą.
Zabytki bez ochrony, sprawcy (w praktyce) bez kary
Zabytki bez ochrony, sprawcy (w praktyce) bez kary

Zobacz również
Projektowany art. 108a ustawy wprowadza odpowiedzialność karną za przywóz do Polski zabytku, który został wywieziony z kraju trzeciego z naruszeniem obowiązujących tam przepisów.
Penalizowany występek ma być zagrożony alternatywnie grzywną, karą ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat dwóch. W wypadku mniejszej wagi sprawca będzie podległ grzywnie. Sąd będzie miał możliwość orzeczenia przepadku dobra kultury nawet w sytuacji, gdyby nie stanowiło ono własności sprawcy.
Analogiczne przepisy wprowadziły już inne państwa UE, np. Niemcy i Francja. Przykładowo niemieckie regulacje przewidują dla sprawcy karę pozbawienia wolności do pięciu lat.