Jeżeli zaistniały ważne powody a zainteresowani nie są w stanie porozumieć się w sposób polubowny, sąd może zadecydować o odrębności. Przepisy pozwalają by czynność ta została dokonana z datą przeszłą.

Sąd Rejonowy w Szczytnie zajmował się sprawą o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Z powództwem wystąpił mąż, który wskazywał, że dalsze pozostawanie we wspólności majątkowej oraz sposób zachowania żony, doprowadzają do naruszeń jego interesów majątkowych.

Para wstąpiła w związek małżeński w 2002r. ani przed ślubem ani w trakcie trwania związku zainteresowani nie zawierali żadnych umów majątkowych. Latem 2014r. kobieta wyprowadził się z dwójką najmłodszych dzieci do swoich rodziców, doprowadzając w ten sposób do faktycznego rozpadu małżeństwa. Od chwili wyprowadzki para nie współdziałała wspólnie w zarządzaniu gospodarstwem rolnym, którego są współwłaścicielami.

Mężczyzna starał się o zakwalifikowanie do programu unijnego dla rolników, dzięki któremu mógłby zmodernizować gospodarstwo. Niestety z powodu braku zgody małżonki nie stał się członkiem projektu.

Pozwana uznała powództwo, twierdziła jednak że nie ponosi winy za szkodę poniesioną przez mężczyznę. Jej zdaniem gdyby ten zwrócił się do niej z prośbą o podpisanie stosownej umowy przed notariuszem dokonałaby tego.

Sąd ustalił, że pomiędzy małżonkami rzeczywiście doszło do separacji. Od lipca do chwili wniesienia powództwa para nie mieszkała ze sobą oraz nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego. A pozwana w międzyczasie wystąpiła z wnioskiem o rozwód.

Zgodnie z art. 52 §1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012r., poz. 788) każdemu z małżonków z ważnych względów przysługuje uprawnienie do żądania o ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej. To sąd w wyroku wskazuje datę w której rozdzielność powstanie. „W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu”.

Ustawodawca nie zdefiniował wykorzystanego w przywołanych przepisach pojęcia „ważnych względów”. Ale podczas rozpatrywania sprawy sąd uznał, że „sytuacja, jaka wytworzyła się pomiędzy małżonkami, na tyle skutecznie i trwale zerwała łączące ich więzy osobiste i majątkowe, ze współwłasność ustawowa przestała służyć dobru, założonej przez małżonków rodziny”. Z uwagi na powyższe orzeczona została rozdzielność majątkowa pomiędzy parą z chwilą wniesienia pozwu.

Zarządzenie Sądu Rejonowego w Szczytnie, sygn. akt: VIII RC 236/14