Kwestia, jakie wnioski mogą być składane w formie elektronicznej, z uwagi na regulacje ustawowe musi być bardzo dokładnie uregulowana w przepisach wewnętrznych notariatu - uznał SN.
17 czerwca br. Krajowa Rada Notarialna wydała uchwałę zmieniającą Regulamin wewnętrznego urzędowania kancelarii notarialnej. Został do niego dodany par. 9a. Stanowi on, że niezwłocznie po dokonaniu czynności uzasadniającej złożenie wniosku o wpis do ksiąg wieczystych notariusz za pośrednictwem sieci teleinformatycznej ma złożyć wymagany wniosek. A jeżeli wniosek wynika z innej czynności niż dokonywana w akcie notarialnym, rejent żądanie złożenia wniosku dokumentuje dodatkowo protokołem.
To postanowienie niedługo po jego wprowadzeniu zaskarżył minister sprawiedliwości. Twierdził, że KRN w niedopuszczalny sposób rozszerzyła kompetencje notariusza ponad zakres ustawowy. Jak wskazano w skardze resortu, art. 92 par. 4 prawa o notariacie (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 164 ze zm.) w sposób wyczerpujący wymienia, jakich czynności mogą dotyczyć składane za pomocą systemu teleinformatycznego wnioski o wpis do księgi wieczystej. Regulamin zaś urzędowania kancelarii notarialnej dopuścił de facto składanie w takiej formie każdej czynności, nawet niezwiązanej z aktem notarialnym.
Przed Sądem Najwyższym przedstawiciele notariuszy bronili swojego stanowiska wskazując, że uwzględnienie skargi i wykreślenie par. 9a z regulaminu w istocie ograniczy uprawnienia notariuszy. A to byłoby tendencją sprzeczną z dotychczasowym kierunkiem zmian w prawie o notariacie. Wskazywali również na negatywne skutki ograniczenia możliwości składania wniosków elektronicznych tylko do tych czynności, które są związane z aktami notarialnymi. Podkreślali, że prowadziłoby to do sytuacji, w której w taki sposób nie można byłoby składać wniosków, co do których przepisy przewidują np. formę pisemną z podpisem notarialnie poświadczonym – takich jak oświadczenie wierzyciela w przedmiocie wygaśnięcia hipoteki czy notarialne poświadczenie dziedziczenia.
Mimo to SN uwzględnił wniosek resortu sprawiedliwości i uchylił sporną uchwałę zmieniającą Regulamin urzędowania. Nakazał jednocześnie KRN ponowne rozpatrzenie tej sprawy. W uzasadnieniu wskazał wprost, że zapis nowego par. 9a regulaminu jest nieprecyzyjny i przez to może prowadzić do wykładni sprzecznej z ustawą. Kwestia, jakie wnioski mogą być składane w formie elektronicznej, z uwagi na regulacje ustawowe musi być bardzo dokładnie uregulowana w przepisach wewnętrznych notariatu.
– Nie jest bowiem rolą organu samorządu zawodowego tworzyć, za pomocą wewnętrznych uchwał, wykładnię przepisów powszechnie obowiązujących – stwierdziła sędzia Jolanta Frańczak.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt III ZS 3/16.