W postępowaniach prowadzonych przed polskimi sądami lub organami (administracyjnymi, podatkowymi, organami ścigania) dojść może do sytuacji, w której jedna ze stron postępowania przebywa za granicą. Co wówczas? Jeśli osoba, której należy doręczyć pismo mieszka na terenie Unii Europejskiej, polski sąd powinien wysłać jej korespondencję nawet na adres zagraniczny. Innym wyjściem może być ustanowienie w Polsce pełnomocnika do doręczeń.

Według przepisów polskich sąd doręcza na podany zagraniczny adres tylko pierwsze pismo w sprawie – pozew lub wniosek. Poucza też stronę mieszkającą za granicą, że powinna ustanowić pełnomocnika do doręczeń w Polsce. Jeżeli strona tego nie zrobi, dalsze pisma są pozostawiane w aktach ze skutkiem doręczenia.

Zgodnie bowiem z art. 136. § 1 kodeksu postępowania cywilnego (skrót: kpc) strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie swego zamieszkania. W razie zaś zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. O powyższym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę przy pierwszym doręczeniu. Na wniosek strony doręczenie może być dokonane także na wskazany przez nią adres skrytki pocztowej.

Od 19 grudnia 2012 r. nie ma już żadnych wątpliwości, że sądy nie mogą pozostawiać w aktach ze skutkiem doręczenia pism sądowych przeznaczonych dla stron mieszkających za granicą. W dniu 19. grudnia 2012 r. zapadł bowiem oczekiwany wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Pełnomocnictwa w postępowaniach podatkowych. Zmiany od 2016

Konkluzja wyroku jest następująca: przepisy pozwalające na pozostawienie w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia dokumentów sądowych przeznaczonych dla strony mieszkającej za granicą, która nie ustanowi pełnomocnika do doręczeń w Polsce, są niezgodne z rozporządzeniem nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych. Oznacza to, że sądy muszą przesyłać pisma bezpośrednio do strony nawet, jeśli mieszka na końcu świata i będzie to trwało miesiącami.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, w szczególności art. 131-147dotyczące doręczeń(zobacz tekst ujednolicony)

Rozporządzenie nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i po zasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) (tekst)