Subskrybuj nas na Youtube
"Niemożność zaskarżenia orzeczenia o kosztach postępowania wydanego przez NSA po raz pierwszy jest wyrazem koniecznego kompromisu między potrzebą ograniczenia dostępu do najwyższej instancji sądownictwa administracyjnego a prawem jednostki do rozpoznania sprawy" - uzasadnił swój wyrok TK.
Przepis Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zaskarżyła w TK jedna ze spółek, której NSA oddalił kasację od wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego i zasądził od niej na rzecz dyrektora Izby Celnej koszty postępowania kasacyjnego. Następnie NSA odrzucił zażalenie spółki na postanowienie o zasądzeniu kosztów, gdyż - jak zaznaczył - ustawa nie przewiduje możliwości rozpoznawania zażaleń na orzeczenia wydane przez NSA.
Według skarżącej spółki w przepisach powinno być jednak zagwarantowane prawo do żądania kontroli instancyjnej takiego orzeczenia o kosztach "w celu ochrony przed jego arbitralnością". Wymaga tego konstytucyjna zasada dwuinstancyjności - argumentowano w skardze.
TK nie podzielił tej argumentacji. "Zasada zaskarżalności orzeczenia wydanego w pierwszej instancji doznaje wyjątku wówczas, gdy o kosztach postępowania po raz pierwszy orzeka sąd zajmujący najwyższą pozycję w hierarchii orzeczniczej" - podkreślił Trybunał.
Dodał, że NSA "zajmuje pozycję najwyższej instancji w pionie sądownictwa administracyjnego, rozstrzyga sprawy co do zasady ostatecznie, a jego orzeczenia nie mogą być przedmiotem zwyczajnych środków zaskarżenia".
"Nie można oczekiwać, by NSA angażował się w ponowną weryfikację postanowień dotyczących kosztów postępowania, czyli już rozstrzygniętych spraw incydentalnych, o nieporównanie mniejszej doniosłości i nierozerwalnie powiązanych z niepodlegającym zaskarżeniu orzeczeniem wydanym w sprawie głównej" - uznał TK.
Przed ponad rokiem - w październiku 2015 r. - Trybunał rozstrzygnął już podobną sprawę dotyczącą wykluczenia zażalenia na postanowienie w sprawie kosztów procesu wydane przez Sąd Najwyższy. Jak wówczas argumentował TK zbyt szeroka możliwość składania zażaleń do SN obniżyłaby sprawność rozstrzygania przez ten sąd spraw istotnych.
Wtorkowe orzeczenie TK - wydane w składzie pięciu sędziów - zapadło jednogłośnie. Rozprawie przewodniczył sędzia Stanisław Rymar, a sprawozdawcą była sędzia Małgorzata Pyziak-Szafnicka.