Subskrybuj nas na Youtube
Najczęściej to opiekunowie występują w imieniu nieletniego na zewnątrz – w urzędach i sądach. Zdarza się jednak, że dla dobra potomka ich uprawnienia przejmuje kurator.
Czy kurator przejmie zarząd nad majątkiem dziecka
Dziadkowie chcą przekazać wnukowi cały majątek w taki sposób, aby nie mogli rozporządzać nim jego rodzice. Nie mają zaufania do syna i synowej. Pytają, czy kurator może reprezentować dziecko w sprawach przekazanej mu schedy.
TAK
Dziadkowie mogą przekazać niepełnoletniemu wnukowi majątek drogą darowizny albo zapisać go w testamencie. W obu przypadkach mają prawo złożyć zastrzeżenie, aby przedmiotami, które otrzyma dziecko, nie zarządzali jego rodzice. Jednak nawet jeśli tego nie zrobią, bez zezwolenia sądu opiekuńczego rodzice nie będą mogli wykonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrazić zgody na dokonanie ich przez dziecko. Za taką czynność można uznać np. sprzedaż odziedziczonego przez dziecko mieszkania.
Darczyńca lub spadkodawca mogą też wyznaczyć zarządcę majątku aż do momentu uzyskania przez dziecko pełnoletniości. W tym celu darczyńca występuje do sądu z wnioskiem o ustanowienie kuratora, który sprawowałby zarząd przedmiotami przypadającymi dziecku z tytułu darowizny. Jest to sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której postępowanie dotyczy. Wniosek zawiera dane wnioskodawcy – imię, nazwisko, adres, PESEL, a jako uczestników postępowania wymienia osoby zainteresowane w sprawie. W uzasadnieniu wniosku opisuje się przedmiot darowizny, np. nieruchomość położoną pod konkretnym adresem z podaniem numeru księgi wieczystej oraz określeniem wydziału ksiąg wieczystych konkretnego sądu, który ją prowadzi. Wnioskodawca wskazuje też jako kuratora konkretną osobę, podając jej imię i nazwisko oraz inne dane, np. imiona rodziców, adres, a także dane małoletniego dziecka (imię i nazwisko, datę urodzenia, imiona i nazwiska rodziców), numer aktu notarialnego i datę darowizny. Jeśli nie wskaże takiej osoby, zarząd nad majątkiem będzie sprawował kurator wyznaczony z urzędu przez sąd. Załącznikami do wniosku są wypis aktu notarialnego darowizny oraz skrócony odpis aktu urodzenia obdarowanego małoletniego. Do wniosku należy też dołączyć jego odpisy (tyle, ilu jest uczestników postępowania) oraz kserokopie załączników.
Podstawa prawna
Art. 101–102, art. 169, art. 178 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082).
Czy w sprawie o ojcostwo potrzebna kuratela dla dziecka
Pracowałem kilka lat za granicą, nie kontaktowałem się w tym czasie z żoną i ze zdziwieniem dowiedziałem się, że urodziła dziecko, które przedstawia jako moje – skarży się pan Franciszek. – Wytoczyłem przeciwko niej i córce sprawę o zaprzeczenie ojcostwa. Podobno powinienem domagać się ustanowienia opiekuna albo kuratora dla dziecka, ponieważ istnieje konflikt interesów między nim a jego matką. Czy rzeczywiście – zastanawia się czytelnik.
TAK
Jeśli pan Franciszek chce chronić interesy dziecka w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa, powinien złożyć w sądzie (właściwym miejscowo dla miejsca zamieszkania albo pobytu dziecka) wniosek o ustanowienie dla niego kuratora i uzasadnić w nim w sposób szczegółowy i przekonujący, dlaczego matka sama nie powinna go reprezentować oraz na czym polegają sprzeczności między interesami jej i dziecka. Radzimy nie występować o ustanowienie opiekuna, lecz kuratora. Ustanowienie tego ostatniego ma charakter przejściowy i dotyczy tylko wąskiego zakresu. Będzie reprezentował dziecko w procesie, zastępując przedstawiciela ustawowego, którym jest jego matka. Matka nie powinna reprezentować dziecka w sprawie między nim a drugim z rodziców (czyli ojcem , którego rodzicielstwo dopiero zostanie zaprzeczone). Natomiast opieka polega na sprawowaniu pieczy nad majątkiem i osobą podopiecznego, jej zakres jest więc znacznie szerszy, a w dodatku bardziej trwały niż kurateli, wiec w tym przypadku nie ma potrzeby jej ustanawiać.
Podstawa prawna
Art. 98, art. 178 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082).
Czy kurator może pomóc w prowadzeniu spraw
Moja córka wkrótce skończy 18 lat, ale jest niepełnosprawna, nie ma jednak żadnych podstaw do jej ubezwłasnowolnienia. Ja coraz gorzej się czuję i nie daję rady jej pomagać. Czy córka może wystąpić do sądu opiekuńczego, aby ustanowił dla niej kuratora do pomocy w załatwianiu spraw – pyta pani Patrycja.
TAK
Jeżeli córka czytelniczki jest niepełnosprawna i potrzebuje pomocy do prowadzenia spraw, nawet tylko niektórych, to sąd opiekuńczy ustanowi dla niej kuratora i na wniosek zainteresowanej określi zakres jego obowiązków oraz uprawnień. Mogą one dotyczyć spraw majątkowych lub osobistych. Już w czasie trwania kurateli sąd może na żądanie osoby niepełnosprawnej zmienić zakres tych spraw. Kurator nie będzie jednak jej przedstawicielem ustawowym, tylko pełnomocnikiem przy ich załatwianiu. Ustanowienie kuratora nie wpłynie na ograniczenie zdolności osoby niepełnosprawnej do czynności prawnych, nadal zachowa ona pełnię swoich praw. W dodatku na jej żądanie sąd w każdej chwili uchyli kuratelę. Z wnioskiem o ustanowienie kuratora córka może wystąpić sama po osiągnięciu pełnoletniości.
Podstawa prawna
Art. 183 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082).
Czy nienarodzone dziecko dostanie zarządcę
Mąż pani Agaty zginął w wypadku kilka miesięcy po ślubie. Ona była już wtedy w ciąży, ale dziecko jeszcze się nie urodziło. Rodzice zmarłego uznali, że małżeństwo syna było bezdzietne, i chcą mieć prawo do spadku. Pani Agata dowiedziała się jednak, że dziecko – mimo że jeszcze nienarodzone – dziedziczy po ojcu. – Czy powinnam domagać się ustanowienia przez sąd kuratora, aby dopilnował jego praw podczas sprawy spadkowej – pyta czytelniczka.
TAK
Dziecko dziedziczy po swoim ojcu, jeżeli w chwili otwarcia spadku (czyli w chwili jego śmierci) było poczęte, pod warunkiem że urodziło się żywe. Mimo tego zastrzeżenia dziecko poczęte traktowane jest tak, jakby żyło w chwili otwarcia spadku. Dlatego w celu ochrony jego przyszłych praw może zostać ustanowiony kurator, np. po to, aby wziął udział w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku, gdy takie postępowanie toczy się jeszcze przed urodzeniem dziecka. W toczącej się wówczas sprawie spadkowej domniemywa się, że przyszło ono na świat żywe. Domniemanie to jest istotne w razie dziedziczenia ustawowego, gdy zmarły nie sporządził testamentu i nie powołał w nim spadkobierców, bo dziedziczą po nim wówczas dziecko i żona. Rodzice wraz z żoną dziedziczą z mocy ustawy tylko wtedy, gdy nie pozostawił potomka. Aby nienarodzone dziecko reprezentował na rozprawie kurator, należy złożyć wniosek do sądu o jego ustanowienie z uzasadnieniem, że zachodzi potrzeba zabezpieczenia majątku, którego dziecko poczęte jest spadkobiercą, lub sprawowanie zarządu nad tą częścią spadku, która ma mu przypaść po urodzeniu. Potrzeba ochrony przyszłych praw zachodzi również wtedy, gdy dziecko poczęte zostało powołane do dziedziczenia w testamencie lub gdy na jego rzecz został dokonany zapis.
Kuratorem dziecka poczętego, ale jeszcze nieurodzonego, może zostać jego matka, o ile nie ma sprzeczności interesów między nią a potomkiem. We wniosku matka może też wskazać inną osobę jako kandydata na kuratora i wówczas zostanie ona uczestnikiem postępowania.
Ustanowiona w ten sposób kuratela (bez względu na to, czy tę funkcję będzie pełniła matka, czy osoba obca ) ustanie z chwila urodzenia się dziecka. Nastąpi to z mocy samego prawa, matka nie będzie musiała wnosić kolejnej sprawy do sądu o uchylenie kurateli.
Podstawa prawna
Art. 182 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082).
Art. 9, art. 927 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380).