Jeżeli adwokat ustanowiony przez sąd wnosi niedopuszczalny środek odwoławczy, to nie może liczyć na to, że zostaną mu przyznane od Skarbu Państwa koszty obrony udzielonej z urzędu.

Była to sprawa dyscyplinarna sędziego sądu rejonowego w stanie spoczynku. I tak sąd apelacyjny - sąd dyscyplinarny nie uwzględnił wniosku obwinionego sędziego o umorzenie postępowania dyscyplinarnego w zakresie wymierzenia kary, stwierdzając brak podstaw prawnych do umorzenia sprawy. W odwołaniu nazwanym zażaleniem adwokat, obrońca z urzędu obwinionego sędziego, zawarł szereg zarzutów a także wniósł o zmianę postanowienia i umorzenie postępowania oraz zasądzenie na rzecz prowadzonej przez niego kancelarii adwokackiej kosztów obrony z urzędu za postępowanie przez sądem apelacyjnym oraz przed Sądem Najwyższym, stwierdzając, że nie zostały one opłacone. Odwołanie nazwane zażaleniem wniósł również sam sędzia, wnosząc także o zmianę postanowienia poprzez uwzględnienie jego wniosku. Żadne z tych pism nie chwyciło.

Sąd Najwyższy postanowił pozostawić oba odwołania bez rozpoznania. Wskazał na art.121 par.1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2001 nr 98 poz. 1070 ze zm.). Zgodnie z nim od wydanych w I instancji wyroków sądu dyscyplinarnego oraz postanowień i zarządzeń zamykających drogę do wydania wyroku przysługuje odwołanie obwinionemu i rzecznikowi dyscyplinarnemu, a także Krajowej Radzie Sądownictwa i ministrowi sprawiedliwości. Z uwagi jednak na to, że zaskarżone przez obwinionego i jego obrońcę z urzędu postanowienie sądu apelacyjnego, którym nie został uwzględniony wniosek obwinionego o umorzenie postępowania w zakresie wymierzenia kary nie zamykało drogi do wydania wyroku, to nie przysługuje od niego odwołanie. W konsekwencji, SN nie uwzględnił wniosku obrońcy z urzędu o przyznanie kosztów obrony udzielonej obwinionemu przed SN. Wskazał, że sam fakt świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie jest wystarczającą podstawą do otrzymania od Skarbu Państwa wynagrodzenia z tego tytułu. Pomoc ta powinna być bowiem udzielona zgodnie z wymaganiami stawianymi osobie zawodowo świadczącej pomoc prawną, jaką jest adwokat. W orzecznictwie SN utrwalone jest stanowisko, że czynności adwokata ustanowionego przez sąd, które są sprzeczne z zasadami profesjonalizmu nie uzasadniają przyznania mu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (postanowienia z 12 lutego 1999 r., sygn. akt II CKN 341/98; z 20 września 2007 r., sygn. akt II CZ 69/07 oraz z 2 grudnia 2011 r., sygn. akt III CZ 69/11). W szczególności wniesienie przez adwokata ustanowionego przez sąd niedopuszczalnego środka odwoławczego nie uzasadnia przyznania mu od Skarbu Państwa kosztów obrony udzielonej z urzędu.

Postanowienie Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2016 r., sygn. akt SNO 23/16