Złożyłam wniosek o wszczęcie egzekucji z majątku dłużnika. Postępowanie to jest jednak bezskuteczne. Jedyną realną szansą na uzyskanie mojej należności jest egzekucja z jego udziału w prawie własności nieruchomości (współwłaścicielem jest jego żona). Słyszałam, że aby komornik mógł sprzedać ten udział, najpierw musiałaby istnieć rozdzielność majątkowa między małżonkami. Czy mogę żądać ustanowienia między nimi tej rozdzielności? Dodam, że żona dłużnika nie ma nic wspólnego z jego firmą i zobowiązaniem męża względem mnie. Jakie powinnam podjąć działania?
Jeśli małżonek, który zaciągnął zobowiązanie, nie posiada majątku osobistego lub ten majątek jest niewielki i nie uzyskuje dochodów z działalności zarobkowej – wierzyciel znajduje się w sytuacji, w której nie ma praktycznie możliwości wyegzekwowania swojego roszczenia. Nawet gdy małżonkowie posiadają znaczny majątek wspólny, wierzyciel dłużnika nie może żądać z niego zaspokojenia. Wykluczone jest bowiem żądanie przez wierzyciela w czasie trwania wspólności ustawowej zaspokojenia z udziału, który w razie ustania wspólności przypadnie temu małżonkowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do niego. Dopiero kiedy wspólność małżeńska majątkowa ustanie i nastąpi podział majątku wspólnego, wierzyciel będzie mógł żądać zaspokojenia swoich roszczeń z majątku małżonka-dłużnika, w skład którego wejdą przedmioty i prawa uzyskane przez niego w wyniku podziału majątku wspólnego małżeńskiego.
Wierzyciel jednego z małżonków ma prawo domagać się ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej, jeżeli uprawdopodobni (a nie – udowodni), że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
Wystarczy wykazać
Przy czym wierzyciel nie jest zobligowany udowadniać ani ważnych powodów, ani bezskuteczności egzekucji. Wystarczy, że wykaże, iż jest wierzycielem jednego z małżonków (czyli przedstawi sądowi tytuł wykonawczy, np. wyrok opatrzony klauzulą wykonalności) oraz że nie może otrzymać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową.
Gdy małżonek ma spółkę jawną, intercyza może się przydać
Gdy małżonek ma spółkę jawną, intercyza może się przydać

Zobacz również
Tak jest w sprawie czytelniczki. Brak jest bowiem podstaw do uzyskania przez nią klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową. Nie dysponuje ona mianowicie dokumentem urzędowym lub prywatnym, z którego wynikałoby, że stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
Poza tym, jak wynika z opisu problemu, egzekucja ww. wierzytelności czytelniczki z majątku dłużnika jak dotąd jest bezskuteczna. Jedyną realną możliwością uzyskania przez nią zaspokojenia jej należności jest zajęcie, a następnie sprzedaż udziału dłużnika w prawie własności nieruchomości, która jest objęta wspólnością majątkową małżeńską jego i żony (połowy majątku).
Z jaką datą
Co do zasady rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku. W wyjątkowych wypadkach dopuszczalne jest jednak jej ustanowienie z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa. Stanie się tak np. wówczas, gdy wierzyciel (powód) uprawdopodobni, że z chwilą powzięcia wiadomości przez dłużnika i jego małżonka o wytoczeniu przedmiotowego powództwa podejmą oni działania mające na celu zbycie albo darowanie wartościowych składników majątku, w rezultacie wykluczając przeprowadzenie skutecznej egzekucji. Takim uprawdopodobnieniem będzie m.in. pismo od komornika, że małżonkowie w określonym dniu darowali nieruchomość swojemu dziecku, i okaże się, iż stało się to np. w trakcie procesu o zapłatę wytoczonego przez wierzyciela przeciwko dłużnikowi albo wręcz już po uprawomocnieniu się orzeczenia uwzględniającego to powództwo o zapłatę. Najczęściej jednak jest tak, że sąd ustanawia rozdzielność majątkową między małżonkami z datą usytuowaną pomiędzy dniem wniesienia pozwu a dniem wydania wyroku.
Poniżej zamieszczamy wzór pozwu wierzyciela o ustanowienie rozdzielności majątkowej między dłużnikiem a jego małżonkiem wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia. Wskazujemy, na jakie kwestie formalne związane z wytoczeniem niniejszego powództwa należy zwrócić uwagę. ©?
O czym nie można zapomnieć
Sporządzając pozew, należy pamiętać, że:
● dodatkowy odpis pozwu w przedmiotowej sprawie załącza się dla prokuratora, którego zawiadamia się o tej sprawie;
● pozwanymi zawsze są obaj małżonkowie, a nie tylko ten, który jest dłużnikiem powoda (wierzyciela);
● pozew kieruje się do sądu rejonowego wydziału rodzinnego i nieletnich, w którego okręgu pozwani małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. W razie braku tej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania pozwanych, ewentualnie – miejsca zamieszkania powoda;
● stała opłata sądowa od tego typu pozwu wynosi 200 zł. ©?
WZÓR
Płock, 10 maja 2016 r.
Sąd Rejonowy
III Wydział Rodzinny i Nieletnich
w Płocku
Powód: Adrianna Nowak
prowadząca działalność gospodarczą pod firmą
Usługi Budowlane Adrianna Nowak z siedzibą w Płocku
NIP 000-111-22-33
ul. Gwiaździsta 596, 09-400 Płock
Pozwany: 1. Marcel Kowalski
zam. ul. Okienna 400, 09-400 Płock
2. Michalina Kowalska
zam. ul. Okienna 400, 09-400 Płock
Opłata stała 200 zł
Pozew wierzyciela o ustanowienie rozdzielności majątkowej między dłużnikiem a jego małżonkiem
Działając w imieniu własnym, załączając wypis powódki z CEIDG z 10 maja 2016 r., na zasadzie art. 52 par. 1a i par. 2 k.r.i.o., niniejszym wnoszę o:
1) ustanowienie rozdzielności majątkowej między Michaliną Kowalską a Marcelem Kowalskim wynikającej z zawartego przez pozwanych 16 lipca 2006 r. małżeństwa w USC w Płocku, za nr aktu 00/06 – od 3 stycznia 2015 r., ewentualnie od dnia wniesienia pozwu, ewentualnie od dnia oznaczonego w wyroku,
2) przeprowadzenie rozprawy również podczas nieobecności powódki,
3) wydanie wyroku zaocznego w razie zaistnienia przesłanek określonych w art. 339 par. 1 k.p.c. i nadanie temu wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności,
4) solidarne zasądzenie od pozwanych kosztów procesu według norm przepisanych.
Ponadto wnoszę o:
dopuszczenie, a następnie przeprowadzenie dowodu z następujących dokumentów:
– wyrok Sądu Rejonowego w Płocku V Wydział Gospodarczy z 15 kwietnia 2015 r. wydany w sprawie V GC 00/15 opatrzony klauzulą wykonalności z 15 maja 2015 r. na okoliczność ustalenia, iż powódka jest wierzycielem pozwanego Marcela Kowalskiego co do kwoty należności głównej w wysokości 14 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty,
– odpis zupełny aktu małżeństwa na okoliczność ustalenia, iż pozwani zawarli związek małżeński w USC w Płocku 16 lipca 2006 r.,
– informacja z 4 maja 2016 r. komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku Elwiry Iksińskiej w sprawie Km 00/15 na okoliczność ustalenia, że do majątku objętego wspólnością małżeńską pozwanych należy nieruchomość lokalowa oznaczona NKW PL1P/00112233/4, a ponadto na okoliczność ustalenia, iż w dniu 3 stycznia 2015 r. pozwani darowali swojemu synowi Michałowi Kowalskiemu nieruchomość oznaczoną PL1E/00000111/2.
Stosownie do treści art. 187 par. 1 pkt 3 k.p.c. informuję, iż powódka nie podjęła próby pozasądowego rozwiązania przedmiotowego sporu, albowiem wyklucza ją specyfika niniejszej sprawy. Poza tym na dzień wytoczenia niniejszego powództwa egzekucja wierzytelności powódki z majątku pozwanego Marcela Kowalskiego, stwierdzonej załączonym tytułem wykonawczym, okazała się bezskuteczna.
Uzasadnienie
W świetle art. 52 par. 1a k.r.i.o. ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.
Sytuacja objęta hipotezą ww. przepisu zachodzi zatem w przedmiotowej sprawie.
Powódka jest bowiem wierzycielem pozwanego Marcela Kowalskiego. Dysponuje ona tytułem wykonawczym wystawionym przeciwko niemu w postaci prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Płocku V Wydział Gospodarczy z 15 kwietnia 2015 r. wydanego w sprawie V GC 00/15 opatrzonego klauzulą wykonalności z 15 maja 2015 r. Ww. tytuł egzekucyjny opiewa na kwotę należności głównej w wysokości 14 000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty.
Dowód: ww. tytuł wykonawczy.
Wierzyciel nie jest zobligowany udowadniać ani ważnych powodów, ani bezskuteczności egzekucji. Wystarczające jest wykazanie, że nie może otrzymać klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową (art. 787 k.p.c.).
Powódka w braku podstaw do jej uzyskania nie posiada klauzuli wykonalności przeciwko pozwanej Michalinie Kowalskiej z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową z pozwanym Marcelem Kowalskim. Powódka nie dysponuje dokumentem urzędowym lub prywatnym, z którego wynikałoby, że stwierdzona prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Płocku z 15 kwietnia 2015 r., wydanym w sprawie V GC 00/15, wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika, tj. pozwanej Michaliny Kowalskiej.
Pozwani zawarli związek małżeński 16 lipca 2006 r. przed kierownikiem USC w Płocku.
Dowód: odpis zupełny aktu małżeństwa.
Egzekucja ww. wierzytelności powódki – na dzień wytoczenia niniejszego powództwa – z majątku pozwanego Marcela Kowalskiego okazała się bezskuteczna. Jest on bowiem bezrobotny, nie przysługuje mu prawo do zasiłku. Nie jest on również właścicielem żadnych ruchomości, a na jego rachunku bankowym brak jest środków finansowych. Natomiast jedyną realną możliwością uzyskania przez powódkę zaspokojenia jej wierzytelności jest zajęcie, a następnie sprzedaż (1) udziału pozwanego Marcela Kowalskiego w prawie własności nieruchomości lokalowej oznaczonej NKW PL1P/00112233/4, która jest objęta wspólnością majątkową małżeńską pozwanych. Jak bowiem uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 17 kwietnia 2015 r. (sygn. akt III CZP 9/15): „Wierzyciel jednego z małżonków po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej może prowadzić egzekucję z udziału tego małżonka we własności nieruchomości wchodzącej poprzednio w skład majątku wspólnego”.
Dowód: informacja z 4 maja 2016 r. komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku Elwiry Iksińskiej w sprawie Km 00/15.
Powódka domaga się ustanowienia rozdzielności majątkowej między pozwanymi małżonkami z datą wsteczną, tj. od 3 stycznia 2015 r., gdyż pozwani w dacie tej darowali swojemu synowi Michałowi Kowalskiemu nieruchomość oznaczoną PL1E/00000111/2 (objętą ich wspólnością majątkową małżeńską). Przeciwko pozwanemu Marcelowi Kowalskiemu toczyło się już wówczas postępowanie w sprawie V GC 00/15 przed Sądem Rejonowym w Płocku V Wydział Gospodarczy. Jeżeli egzekucja z (1) udziału pozwanego Marcela Kowalskiego w prawie własności ww. nieruchomości objętej wspólnością majątkową małżeńską pozwanych (tj. oznaczonej NKW PL1P/00112233/4) nie doprowadzi do zaspokojenia wierzytelności powódki w całości, wówczas powódka zamierza wystąpić z pozwem o stwierdzenie nieważności umowy darowizny nieruchomości oznaczonej PL1E/00000111/2, ewentualnie ze skargą pauliańską przeciwko synowi pozwanych, na rzecz którego pozwani darowali ową nieruchomość. Aby jednak to ewentualne powództwo o stwierdzenie nieważności umowy darowizny nieruchomości oznaczonej PL1E/00000111/2 albo skarga pauliańska okazały się skuteczne, powódka musi dysponować prawomocnym wyrokiem ustanawiającym rozdzielność majątkową między pozwanymi małżonkami od 3 stycznia 2015 r. Tylko na tej podstawie powódka będzie uprawniona do prowadzenia egzekucji z (1) udziału Marcela Kowalskiego w prawie własności nieruchomości oznaczonej PL1E/00000111/2.
Dowód: informacja z 4 maja 2016 r. komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w Płocku Elwiry Iksińskiej w sprawie Km 00/15.
Z uwagi zatem na powyższe pozew jako uzasadniony zasługuje na uwzględnienie.
W załączeniu:
– wypis powódki z CEIDG z 10 maja 2016 r.,
– dowód uiszczenia opłaty sądowej od pozwu,
– 3 odpisy pozwu (w tym jeden dla prokuratora),
– dokumenty z poz. „Dowód”.
............................................
(Adrianna Nowak)
ikona lupy />
Dziennik Gazeta Prawna
Podstawa prawna
Art. 787 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm.).
Art. 27 pkt 6 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 623).
Art. 42 oraz art. 52 par. 1a i par. 2 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 ze zm.).