Subskrybuj nas na Youtube
Od dwóch lat jesteśmy z mężem w separacji orzeczonej przez sąd. Ostatnio jednak relacje męża ze mną i dziećmi uległy znacznej poprawie, zaczął z nami spędzać niedziele i święta, płaci też znacznie wyższe alimenty od tych, które przyznał sąd. Mówi, że chciałby znów z nami zamieszkać – pisze pani Danuta. – Dzieci też bardzo tego pragną. Zastanawiam się nad zniesieniem separacji. Czy wystarczy podjęcie wspólnego pożycia – pyta czytelniczka
/>
By znieść separację, nie wystarczy pogodzenie się małżonków i podjęcie wspólnego pożycia. Muszą oni wszcząć w sądzie postępowanie o zniesienie separacji. Zresztą podjęcie wspólnego pożycia przez małżonków pozostających w separacji nie jest konieczne, ponieważ sąd o jej zniesieniu może orzec na ich zgodne żądanie podtrzymane przed zamknięciem rozprawy nawet wtedy, gdy między nimi istnieje zupełny rozkład pożycia. Sąd przed wydaniem orzeczenia o zniesieniu separacji nie bada, czy ten rozkład ustąpił. Nie ma też żadnego znaczenia, jak długo trwała separacja orzeczona przez sąd. Natomiast wzmianka o zniesieniu separacji zostaje wpisana do aktu małżeństwa oraz do odpisu z niego.
Sprawę o zniesienie separacji sąd rozpoznaje w postępowaniu nieprocesowym. Może wówczas odebrać zeznania od świadków bądź ograniczyć się tylko do przesłuchania męża i żony pozostających w separacji. W czasie toczącego się postępowania nawet tylko jeden małżonek ma prawo cofnąć wniosek albo oświadczyć, że nie zgadza się na zniesienie separacji. Wtedy sąd musi umorzyć postępowanie. Umarza je także wtedy, gdy podczas toczącego się postępowania jeden z małżonków umrze.
Aby doprowadzić do zniesienia separacji, oboje małżonkowie powinni wystąpić ze zgodnym żądaniem w tej sprawie, a następnie podtrzymać go na rozprawie. Wniosek o zniesienie separacji na zgodne żądanie małżonków należy opłacić w kwocie 100 zł.
Wniosek składa się do sądu okręgowego, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne miejsce zamieszkania bądź miejsce wspólnego pobytu. Natomiast w razie braku takiego sądu sprawę rozpoznaje sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub pobytu wnioskodawcy. We wniosku trzeba sprecyzować, w jaki sposób sąd ma rozstrzygnąć o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków, ponieważ z urzędu ma obowiązek orzec o sposobie jej wykonywania po zniesieniu separacji. Musi ustalić, czy dla dobra dzieci należy utrzymać taki sposób jej wykonywania, jaki obowiązywał w czasie separacji rodziców, np. pieczę nad nimi sprawuje tylko jeden z rodziców, a drugi wywiązuje się z nałożonych na niego przez sąd obowiązków. Sąd może też orzec o takim sposobie wykonywania tej władzy, jaki był przed orzeczeniem separacji, ale tylko wtedy, gdy będzie to korzystne dla dobra dziecka.
Domagając się zniesienia separacji, można też wnioskować co do sposobu dalszego uregulowania wspólnoty majątkowej. Na przykład mąż i żona mają prawo domagać się pozostawienia rozdzielności majątkowej, która została orzeczona przez sąd wyrokujący o separacji. Jeśli taki zgodny wniosek obojga małżonków nie zostanie złożony, to po zniesieniu separacji automatycznie będzie przywrócona ustawowa wspólność majątkowa.
Rozpoczęcie postępowania o zniesienie separacji ma wpływ na inne postępowania, które toczą się aktualnie między małżonkami. Na przykład z chwilą wszczęcia tego postępowania z urzędu powinno zostać zawieszone postępowanie o eksmisję męża (żony) ze wspólnego mieszkania, a także w sprawie korzystania małżonków w separacji ze wspólnego mieszkania. Natomiast już po uprawomocnieniu się orzeczenia o zniesieniu separacji te zawieszone postępowania powinny zostać umorzone z urzędu. Po uprawomocnieniu się orzeczenia mąż albo żona nie mogą również wszczynać przeciwko sobie innych postępowań, np. o alimenty na małżonka.
OPINIA EKSPERTA
Czas trwania separacji nie jest przez ustawodawcę limitowany. Małżonkowie mogą w niej pozostawać tak długo, jak będą tego oboje chcieli. Do zakończenia separacji prowadzi śmierć chociażby jednego z małżonków, orzeczenie o rozwodzie, unieważnienie małżeństwa i co oczywiste, jej zniesienie przez sąd.
Z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zniesieniu separacji małżonków będzie łączył ustawowy ustrój majątkowy niezależnie od tego, jaki ustrój obowiązywał ich wcześniej (np. gdy już przed orzeczeniem separacji istniała między nimi rozdzielność majątkowa). Pozostanie w ustroju rozdzielności majątkowej, przymusowo wprowadzonym przez separację również wtedy, gdy już wcześniej obowiązywał małżonków w wyniku umowy, wymaga zgodnego wniosku złożonego w trakcie postępowania o zniesienie separacji. Sąd jest takim wnioskiem związany. W przypadku jego braku małżonkowie pragnący pozostać w ustroju rozdzielności małżeńskiej będą musieli zawrzeć majątkową umowę małżeńską w formie aktu notarialnego.
Po zniesieniu separacji sytuacja majątkowa małżonków może być bardzo skomplikowana. Majątek wspólny zgromadzony w czasie małżeństwa a przed orzeczeniem separacji pozostanie ich współwłasnością, tyle że w częściach ułamkowych. W wyniku orzeczenia ustał bowiem łączący ich ustawowy ustrój małżeński. Składniki majątku nabyte w czasie separacji należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Przejście do ustroju ustawowej wspólności majątkowej po uprawomocnieniu się postanowienia sądu spowoduje, że majątek zgromadzony po zniesieniu separacji będzie należał do obojga małżonków. Każdy z nich będzie jego współwłaścicielem na zasadach wspólności majątkowej małżeńskiej w częściach idealnych. Oznacza to różny zakres i sposób zarządu poszczególnymi składnikami majątku, a przede wszystkim decyduje o możliwości jego podziału.
Podstawa prawna
Art. 611–616 ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 2015 r. poz. 5832 ze zm.). Art. 37 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1025 ze zm.).