Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu dla osoby fizycznej następuje na jej wniosek. Podstawą przyznania takiej pomocy jest przede wszystkim stan majątkowy wnioskodawcy, który uniemożliwia mu ponoszenie wydatków na pełnomocnika bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny.

Uzyskanie darmowej pomocy profesjonalnego pełnomocnika jest możliwe nie tylko w ramach postępowania karnego. Pomoc adwokata lub radcy prawnego, ustanowionego z urzędu, będzie można uzyskać także w przypadku spraw cywilnych. Taka możliwość będzie istnieć niezależnie od tego, czy strona uzyskała zwolnienie od kosztów sądowych, czy też nie.

Możliwość uzyskania pomocy z urzędu jest gwarancją równego dostępu do wymiaru sprawiedliwości i pełni podobną rolę jak zwolnienie od kosztów.

Jak i kiedy napisać wniosek?

Jak wynika z treści art. 117 Kodeksu postępowania cywilnego ustanowienie adwokata lub radcy prawnego z urzędu dla osoby fizycznej następuje na jej wniosek. Podstawą przyznania takiej pomocy jest przede wszystkim stan majątkowy wnioskodawcy, który uniemożliwia mu ponoszenie wydatków na pełnomocnika bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Fakt ten należy potwierdzić, a do wniosku dołączyć oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania.

Niezależnie od stanu majątkowego sąd uznaje wniosek za uzasadniony, wtedy gdy uzna to za potrzebne (art. 117 ust. 4). Ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika z urzędu nastąpi w sytuacji jeżeli zawiłość sprawy przekracza możliwości strony do samodzielnego występowania w sądzie.

Sam wniosek może być złożony w każdym momencie toczącego się postępowania. Nie ma również przeszkód, by wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego został zgłoszony do sądu zanim jeszcze zostanie wniesiony pozew.

Wniosek o ustanowienie adwokata (radcy prawnego) można złożyć jeszcze przed wytoczeniem sprawy. We wniosku należy dokładnie określić o jaką sprawę chodzi.

Jaka treść wniosku?

Sam wniosek powinien spełniać warunki, jakie przepisy dotyczące procedury cywilnej przewidują dla pisma procesowego.

Powinien on przede wszystkim zawierać dokładne oznaczenie żądania, czyli ustanowienie adwokata (radcy prawnego) z urzędu, jak również uzasadnienie, które wyjaśni, iż ze względu na zawiłość sprawy ustanowienie pełnomocnika będzie potrzebne, a strona, z uwagi na stan majątkowy, nie jest sama w stanie ponieść ciężaru wynagrodzenia.