Subskrybuj nas na Youtube
Naruszająca zasadę trójpodziału władz, osłabiająca niezawisłość sędziów TK oraz zagrażająca bezpieczeństwu państwa i jego obywateli.
Taka w ocenie Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Izby Radców Prawnych oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka jest grudniowa nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. z 2015 r. poz. 2217). Podmioty te, jako przyjaciele sądu (amici curiae), złożyły opinie do zawisłej przed TK sprawy o zbadanie nowelizacji.
NRA odnosi się m.in. do pytania, czy TK może orzekać z pominięciem przepisów obowiązującej nowelizacji, za to w oparciu o regulacje konstytucji. Jej zdaniem tak, gdyż w przeciwnym razie trybunał w ogóle nie mógłby wykonywać swoich obowiązków. Przypomnijmy bowiem, że nowela wprowadziła m.in. zasadę, iż TK orzeka w każdej sprawie w pełnym trzynastoosobowym składzie. Tymczasem obecnie orzekających jest jedynie 12 sędziów. Ponadto, zgodnie z ustawą, TK ma rozstrzygać sprawy według kolejności wpływu. NRA ostrzega, że to może stwarzać niebezpieczeństwo dla całego państwa. Bo co w sytuacji, gdy będzie potrzeba, aby TK orzekł przeszkodę w sprawowaniu urzędu przez prezydenta czy też rozstrzygnął spór kompetencyjny pomiędzy centralnymi organami państwa? Takie sprawy nie powinny czekać w kolejce.
Wszyscy opiniujący zwracają również uwagę na nieprawidłowy sposób procedowania nad projektem. Jak zauważają, ustawa została uchwalona w ogromnym pośpiechu, a co gorsza, w trakcie prac w komisji zostały zgłoszone poprawki całkowicie zmieniające istotę pierwotnego projektu. Takiego sposobu uchwalania przepisów nie da się zaś pogodzić m.in. z zasadą poprawnej legislacji wynikającą z art. 2 konstytucji.
We wszystkich opiniach skrytykowana została też grupa przepisów odnoszących się do procedury składania sędziów TK z urzędu oraz wytaczania przeciwko nim postępowań dyscyplinarnych. Decyzję w przedmiocie złożenia sędziego urzędu teraz podejmować ma bowiem Sejm na wniosek zgromadzenia ogólnego sędziów TK. „Rozwiązania przyjęte w nowelizacji odbierają samemu trybunałowi, jak i jego sędziom, gwarancje pełnej niezależności i niezawisłości względem formacji politycznych (...)” – krytykuje KIRP.
HFPC zwraca z kolei uwagę na niebezpieczeństwo, jakie niesie z sobą przyznanie prezydentowi oraz ministrowi sprawiedliwości uprawnienia do składania wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko sędziom TK. Zdaniem fundacji jest to niedopuszczalne ingerowanie władzy wykonawczej w funkcjonowanie sądów i trybunałów, które w świetle konstytucji są odrębne od innych władz. „Ma to szczególne znaczenie w odniesieniu do sądu konstytucyjnego, który pełni kontrolę nad działalnością prawodawczą innych organów politycznych” – podkreślono w opinii.
TK pochyli się nad zaskarżoną nowelą na dwóch rozprawach, które odbędą się już 8 i 9 marca.
