Wspólnotowy znak towarowy zostanie zastąpiony przez unijny znak towarowy. Sam Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) zmieni nazwę na Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).

Ułatwienie uzyskania ochrony znaków towarowych w UE i jej utrzymywania to główny cel wchodzącej w życie 12 stycznia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 odnoszącej się do znaków towarowych. W kolejnych latach łatwiej będzie uzyskać pewną i jednoznaczną ochronę prawną na niekonwencjonalne oznaczenia, np. kolory, zapachy, smaki, dźwięki, hologramy (znaki optycznie zamienne), czy też znaki ruchome.

Istotne zmiany wprowadza też rozporządzenie towarzyszące dyrektywie. Już od 23 marca br. wspólnotowy znak towarowy zostanie przemianowany na znak towarowy UE, Urząd Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM) zmieni nazwę na Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.

Jednak najlepszą wiadomością jest to, że opłaty za rejestrację znaków towarowych będą niższe.

Co jednak najbardziej istotne dla przedsiębiorców – zmienią się również opłaty urzędowe za rejestrację i sposób ich wyliczania. W efekcie rejestracja unijnego znaku towarowego będzie tańsza (zwłaszcza drogą online), dużo tańsze będzie przedłużenie jego ochrony. A to tylko część większych zmian w unijnym prawie dotyczącym praw własności intelektualnej w UE w najbliższych latach.
12 stycznia 2016 r. wchodzi w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2436 z 16 grudnia 2015 r., odnosząca się do znaków towarowych (docelowo zastępująca dyrektywę 2008/95/WE mającą na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych – ta ostatnia traci moc 15 stycznia 2019 r.). Została uchwalona jako wyraz kompromisu pomiędzy państwami członkowskimi UE umożliwiającego realizację celu, jakim jest wspieranie dobrze funkcjonującego rynku wewnętrznego. Cel ten ma zostać osiągnięty poprzez ułatwienie uzyskania ochrony znaków towarowych i jej utrzymywanie w UE, z korzyścią dla wzrostu i konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw, w szczególności małych i średnich.
W ślad za dyrektywą uchwalone zostało także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2015/2424 z 16 grudnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego i rozporządzenie Komisji (WE) nr 2868/95 wykonujące rozporządzenie Rady (WE) nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego oraz uchylające rozporządzenie Komisji (WE) nr 2869/95 w sprawie opłat na rzecz Urzędu Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) (Dz.Urz. UE z 2015 r. L 341 s. 21). Celem rozporządzenia było dostawanie jego postanowień do uchwalonej dyrektywy. Wprowadziło ono również wiele innych zmian. Rozporządzenie wejdzie w życie 23 marca 2016 r. Przedstawiamy najważniejsze zmiany wynikające z dyrektywy i rozporządzenia. ©?
● Dyrektywa: ujednolicenie zasad ochrony w całej UE
Schemat zazwyczaj jest podobny. Wkrótce po rejestracji firmy w CEIDG przedsiębiorca otrzymuje wezwanie do zapłaty określone
Podobnie jak poprzednia regulacja w tym obszarze dyrektywa zmierza do niwelowania różnic w ustawodawcach państw członkowskich w zakresie uzyskiwania i utrzymywania ochrony znaków towarowych. Zmiany nie mają waloru kosmetycznego, ale charakter całościowy i gruntowny, o czym świadczy także rozmiar zamian: poprzednia dyrektywa ograniczała się jedynie do 19 artykułów, podczas gdy wchodząca w życie zawiera ich aż 59.
Kwestią zasadniczą jest zapewnienie zarejestrowanym znakom tej samej ochrony w systemach prawnych wszystkich państw członkowskich. Aby osiągnąć ten cel, ustawodawca unijny zakłada, że warunki uzyskania i utrzymania w mocy zarejestrowanego znaku towarowego powinny być zasadniczo identyczne we wszystkich państwach członkowskich oraz oparte na przepisach zbliżonych do przepisów mających zastosowanie do unijnych znaków towarowych.
Przyjęte w dyrektywie rozwiązania mają sprawić, aby przewidywalne i pewne pod względem prawnym procedury były bardziej dostępne dla biznesu, w szczególności poprzez przyjęcie przejrzystszych, tańszych i szybszych rozwiązań dostosowanych do potrzeb rynku.
Zmiany przewidziane dyrektywą – jako że nie jest to akt samowykonalny i wymaga transpozycji, czyli uchwalenia stosownych wewnętrznych regulacji w krajach członkowskich UE – jeszcze w Polsce nie obowiązują. Dla większości z wprowadzonych rozwiązań kraje UE otrzymały termin do wdrożenia postanowień dyrektywy do 14 stycznia 2019 r., w odniesieniu zaś do uregulowania dotyczącego unieważniania i wygaszania zarejestrowanych znaków towarowych – do 14 stycznia 2023 r. Pozostałe uregulowania, niewymagające wprowadzenia przepisów wewnętrznych, mogą być stosowane od 15 stycznia 2019 r. Wówczas również utarci moc dyrektywa 2008/95/WE.
● Nowa definicja znaku – łatwiej o rejestrację niekonwencjonalnych form
Dyrektywa zmieni legalną definicję znaku towarowego. Obecne przepisy stawiają wymóg jego „graficznej przedstawialności”. Nowa regulacja z tego warunku rezygnuje, zgodnie z nią: „Znak towarowy może składać się z jakichkolwiek oznaczeń, w szczególności z wyrazów, łącznie z nazwiskami, lub rysunków, liter, cyfr, kolorów, kształtu towarów lub ich opakowań lub dźwięków, pod warunkiem że oznaczenia takie umożliwiają:
a) odróżnianie towarów lub usług jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw; oraz
b) przedstawienie ich w rejestrze w sposób pozwalający właściwym organom i odbiorcom na ustalenie jednoznacznego i dokładnego przedmiotu ochrony udzielonej właścicielowi tego znaku towarowego”.
Dla przedsiębiorców w praktyce może to oznaczać, że łatwiej będzie uzyskać pewną i jednoznaczną ochronę prawną na coraz bardziej atrakcyjne marketingowo niekonwencjonalne (nietradycyjne) oznaczenia, np. kolory, zapachy, smaki, dźwięki, hologramy (znaki optycznie zamienne) czy też znaki ruchome. Te ostatnie wykorzystywane są chętnie w multimedialnych strategiach marketingowych.
● Zmiana procedury badania z urzędu, nowa procedura wniesienia sprzeciwu
Zmiany dotyczyć będą procedury badania z urzędu zgłoszenia znaku towarowego. Co do zasady ograniczy się ona – w myśl nowych reguł – do ustalenia braku podstaw odmowy rejestracji w odniesieniu do bezwzględnych podstaw rejestracji (a zatem tych dotyczących znaku jako takiego). Natomiast prawa osób trzecich wynikające z wcześniej zarejestrowanych znaków towarowych lub innych praw będą mogły być przeciwstawiane rejestracji w trybie administracyjnym – w tym celu wprowadzona zostanie specjalna procedura wniesienia sprzeciwu wobec rejestracji znaku. Sprzeciw taki będzie mógł wnieść właściciel wcześniejszych praw ze znaków towarowych i każda osoba upoważniona na mocy stosownych przepisów do wykonywania praw wynikających z chronionej nazwy pochodzenia lub chronionego oznaczenia geograficznego. W praktyce rejestracja znaku będzie mogła być uzyskana znacznie szybciej i zapewne taniej, ale należy też być przygotowanym na spory w nowym postępowaniu sprzeciwowym z oponentem, przeciwstawiającym właścicielowi zarejestrowanego znaku własne prawa.
Na marginesie warto podkreślić, że polski ustawodawca w uchwalonej ustawie z 11 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej (Dz.U. poz. 1615) przyjął model badania zgłoszeń znaków towarowych w pewien sposób korespondujący ze wzmiankowanymi regulacjami przyjętymi w dyrektywie. Polskie regulacje wchodzą w życie 15 kwietnia 2016 r. Po tym terminie UP będzie badał z urzędu jedynie przeszkody bezwzględne. Natomiast przeszkody względne będą mogły być uwzględnione po uruchomieniu postępowania sprzeciwionego, podejmowanego z inicjatywy innych podmiotów uprawnionych z tytułu wcześniejszych praw. Również uruchamianie postępowania w przedmiocie wygaszenia zarejestrowanego znaku towarowego lub jego unieważnienia opiera się na modelu przyjętym w nowej regulacji unijnej.
● Łatwiejsze wygaszenie
Innym rozwiązaniem jest przyjęcie zasady, zgodnie z którą legitymację do wygaszenia znaku towarowego z powodu braku rzeczywistego używania oraz z powodu przekształcenia się w nazwę rodzajową lub oznaczenie mylące, a także unieważniania znaku towarowego z tego powodu, że nie powinien być zarejestrowany, gdyż nie spełnia bezwzględnych podstaw rejestracji – ma każdy zainteresowany podmiot bez względu na jego interes prawny.
● Obniżone opłaty za ochronę
Rozporządzenie zmienia także opłaty, które pobierać będzie EUIPO (dawny OHIM). Co najważniejsze – obniża opłaty za ochronę znaków towarowych UE. Niższe opłaty wchodzą w życie razem z rozporządzeniem, czyli już 23 marca 2016 r.
Szczególnie duże zmiany dotyczą opłat za przedłużenie zgłoszenia znaków towarowych.
Jak informuje OHIM – 23 marca 2016 r. nastąpi automatyczna aktualizacja formularzy internetowych oraz kalkulatora opłat, tak aby odpowiadały one nowemu systemowi.
Jeśli chodzi o znaki UE, to ważne jest, że po nowelizacji rozporządzenia znaki UE będzie można zgłaszać tylko bezpośrednio w Urzędzie Europejskim, bez pośrednictwa Urzędu Patentowego RP, czyli w praktyce polskim przedsiębiorcom i rzecznikom patentowym pozostanie droga online.
● Unijny znak towarowy zamiast wspólnotowego
Zmieni się nazwa znaku. Od 23 marca br. wszystkie dotychczasowe „wspólnotowe znaki towarowe” zostaną automatycznie przekształcone w „znaki towarowe Unii Europejskiej” lub „zgłoszenia znaków towarowych Unii Europejskiej”.
● EUIPO zamiast OHIM
Dotychczasowa nazwa Urzędu ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (OHIM), właściwego w sprawach znaków wspólnotowych, zastanie zmieniona na Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (w skrócie – EUIPO). Zmiana wejdzie w życie 23 marca br.
Jak podaje OHIM, od 1996 r. rozpatrzył on w swojej siedzibie w hiszpańskim Alicante ponad 1,3 mln zgłoszeń wspólnotowych znaków towarowych w 23 językach UE z prawie każdego kraju i regionu świata. Ta największa agencja UE jest całkowicie samowystarczalna finansowo i nie korzysta z dofinansowania z unijnego budżetu. Urząd zarządza wspólnotowym znakiem towarowym oraz zarejestrowanym wzorem wspólnotowym, a także współpracuje z krajowymi i regionalnymi urzędami ds. własności intelektualnej w UE.