Subskrybuj nas na Youtube
Temu właśnie służy instytucja testamentu. Nie zawsze jednak testator decyduje się uczynić spadkobiercami członków swojej rodziny. Ponieważ przyjęło się, że moralnym i etycznym obowiązkiem jest ochrona osób najbliższych spadkodawcy przed pokrzywdzeniem, ustanowiono instytucję zachowku, która służy zabezpieczeniu interesów majątkowych najbliższych krewnych spadkodawcy, którzy zostali pominięci przez niego w sporządzonym testamencie.
Czym jest zachowek?
Roszczenie o zachowek jest świadczeniem pieniężnym. Jak wskazują przepisy Kodeksu cywilnego, zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.
Instytucja zachowku służy ochronie interesów majątkowych wyżej wymienionych najbliższych członków rodziny spadkodawcy, poprzez zapewnienie im, niezależnie od woli spadkodawcy (a nawet wbrew jego woli) roszczenia pieniężnego odpowiadającego określonemu w powołanym przepisie ułamkowi wartości ich udziału w spadku, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym (zobacz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 czerwca 2013 r. sygn. akt V CSK 385/12).
Kiedy świadczenie z tytułu zachowku powinno zostać zrealizowane?
Obowiązujące przepisy nie wskazują kiedy świadczenie z tytułu zachowku powinno zostać zrealizowane. Dla jego wymagalności niezbędne i wystarczające jest wezwanie do zapłaty. Brak spełnienia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu oznacza, że dłużnik popada w opóźnienie, co zasadniczo powinno skutkować obciążeniem go odsetkami z tego tytułu. Zgodnie z utrwalonymi poglądami prezentowanymi przede wszystkim w orzecznictwie, za wezwanie do zapłaty uważa się zwłaszcza doręczenie zobowiązanemu przedsądowego wezwania do zapłaty. Dla skuteczności takiego wezwania wymaga się jednak skonkretyzowania roszczenia, w tym wypadku roszczenia o zachowek. Konkretyzacja ma polegać na skierowaniu wezwania przez uprawnionego do zachowku przeciwko właściwemu zobowiązanemu z żądaniem zapłacenia określonej kwoty pieniędzy. Równoznaczne z wezwaniem do zapłaty jest także doręczenie pozwanemu odpisu pozwu.