"Wejście w życie ustawy zachwieje funkcjonowaniem najważniejszego organu władzy sądowniczej i może mieć bezpośrednio negatywny wpływ na poziom ochrony praw i wolności w Polsce" - napisano w wystąpieniu HFPC do prezydenta.

Jak podkreślono, Sejm i Senat przyjęły nowelizację w ciągu zaledwie trzech dni. Zdaniem Fundacji Helsińskiej, "ekspresowe tempo prac i brak jakichkolwiek konsultacji społecznych oraz opinii eksperckich w sprawie zgłaszanych zarzutów o niezgodności z konstytucją naruszają podstawowe zasady rzetelnego procesu tworzenia prawa w demokratycznym państwie prawa".

Nowa ustawa wprowadza kadencyjność na stanowiskach prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego, którzy od teraz będą wybieranie na trzy lata z możliwością ponownego powołania. Równocześnie przewiduje się, że obecny prezes Andrzej Rzepliński i wiceprezes Stanisław Biernat utracą swoje stanowiska po upływie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

"Z zasady niezawisłości sędziowskiej i niezależności władzy sądowniczej wynika, że organy władzy wykonawczej i ustawodawczej powinny powstrzymywać się od odwoływania prezesów i wiceprezesów sądów i trybunałów. Ignorowanie tej zasady oznacza wywieranie presji przez organy polityczne na władzę sądowniczą" – napisała Fundacja.

Nowa ustawa uchyla również ostatni wybór 5 sędziów TK i tworzy nowy termin (7 dni od jej wejścia w życie) na zgłoszenie kandydatur na stanowisko sędziów, których kadencja upływa w 2015 r. Zdaniem HFPC ten przepis nie może nieść za sobą konsekwencji prawnych, ponieważ odpowiedni przepis jest zawarty w już obowiązującej ustawie i został już zrealizowany, a dokonany wybór sędziów pozostaje w mocy. "Zatem nie jest możliwe zniesienie tego faktu na mocy uchwalonej nowelizacji" – stwierdza HFPC.

„Konstytucja nie przyznaje ustawodawcy kompetencji do unieważniana wyboru sędziego Trybunału Konstytucyjnego dokonanego przez Sejm poprzedniej kadencji. Odstąpienie od tej zasady mogłoby prowadzić do trudnych do przewidzenia skutków w przyszłości – parlament każdej kolejnej kadencji mógłby w drodze ustawy unieważniać wybór dokonany przez swoich poprzedników” – alarmuje HFPC.

8 października poprzedni Sejm wybrał pięciu nowych sędziów TK w miejsce tych, których kadencja wygasa w tym roku (przeciw czemu było PiS). Trzej sędziowie - wybrani w miejsce tych, których kadencja wygasła 6 listopada, czyli w trakcie kadencji poprzedniego Sejmu - nie zostali dotychczas zaprzysiężeni przez prezydenta Andrzeja Dudę. 2 i 8 grudnia wygasa kadencja dwojga następnych sędziów.

Nowelizacja stanowi m.in., że w przypadku sędziów TK, których kadencja upływa w 2015 r., termin na zgłaszanie kandydatów na ich następców wynosi 7 dni od wejścia tego przepisu w życie. Nowelizacja ma wejść w życie 14 dni od jej ogłoszenia.

W piątek ustawa trafiła do podpisu prezydenta.