Subskrybuj nas na Youtube
W projekcie zapisano, że dziecko przebywające w placówce opiekuńczo-wychowawczej powinno mieć zapewnione stabilne środowisko wychowawcze, w tym ochronę przed niezgodną z jego dobrem zmianą miejsca pobytu. Podkreślono, że należy zapewnić mu warunki umożliwiające kontakt z rodzeństwem, chyba że sąd postanowi inaczej.
Dziecko powinno mieć też prawo do prywatności i intymności, a także możliwość wypowiadania się w sprawach dla niego ważnych.
Wychowankowie placówek powinni mieć zapewnioną pomoc w nauce, w szczególności w odrabianiu zadań domowych oraz, w razie potrzeby, móc brać udział w zajęciach wyrównawczych.
Dziecku - w myśl projektu - należy także zapewnić dostęp do zajęć pozalekcyjnych zgodnych z jego indywidualnymi potrzebami i zainteresowaniami, również prowadzonych poza placówką. Powinno mieć również możliwość uczestniczenia w zajęciach wychowawczych, kompensacyjnych, a także terapeutycznych i rewalidacyjnych, o ile są one wskazane, oraz innych zajęciach specjalistycznych koniecznych dla jego rozwoju.
W projekcie zapisano także, że wychowankowie placówek powinni otrzymywać pomoc w budowaniu kompetencji niezbędnych do samodzielnego życia.
Zmiany w rozporządzeniu mają także na celu ochronę interesów pracowniczych wychowawców w placówkach instytucjonalnej pieczy zastępczej i zapobieganie przypadkom zmuszania wychowawców do wykonywania obowiązków poza obowiązującym ich wymiarem czasu pracy. Projekt stanowi, że praca wychowawcy powinna być tak zorganizowana, by w ramach obowiązującego go czasu pracy mógł on prowadzić indywidualną pracę z dzieckiem i pracę z grupą dzieci oraz wykonywać pozostałe obowiązki wynikające z przepisów prawa.
Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, celem zmian jest poprawa standardów opieki oraz zapobieganie przypadkom naruszania praw wychowanków placówek instytucjonalnej pieczy zastępczej. Wskazano, że istotą funkcjonowania placówki opiekuńczo-wychowawczej powinno być prawo dziecka do powrotu do rodziny własnej lub gdy jest to niemożliwe - zapewnienie stabilnego środowiska wychowawczego i skuteczne przygotowanie do samodzielnego życia. Placówka zatem - jak przekonują autorzy projektu - powinna być otwarta na kontakty z rodziną, osobami ważnymi dla dziecka, jego rodzeństwem, środowiskiem lokalnym oraz umożliwiać mu udział w zajęciach indywidualnych lub grupowych poza placówką - zgodnie z jego zamiłowaniami.
Zdaniem autorów projektu nowe przepisy umożliwią kontrolującym służbom - staroście, marszałkowi województwa i wojewodzie - wnikliwą analizę jakości tej opieki.
Zaproponowane w rozporządzeniu zmiany częściowo pokrywają się z opracowanymi przez Biuro RPD standardami pobytu dzieci w pieczy zastępczej.
Jednak - jak powiedział PAP Michalak - choć w jego ocenie zmiany zmierzają w dobrym kierunku, projekt wymaga uzupełnienia.
RPD uważa m.in., że trzeba w nim zapisać, aby w przypadku, gdy w placówce jest umieszczone dziecko z niepełnosprawnością, dodatkowo zatrudniano opiekuna oraz dodać zapis o konieczności zapewnienia dziecku z niepełnosprawnością warunków stosownych do jego potrzeb (w tym zniesienia barier architektonicznych i technicznych).
Zdaniem Michalaka należy też zapisać, że dziecko powinno mieć zagwarantowaną ochronę przed wszelkimi formami przemocy. Jak dodał, z interwencji podejmowanych przez jego biuro wynika, że to prawo często nie jest respektowane. "Niedopuszczalna jest nie tylko przemoc fizyczna, ale także emocjonalna, przejawiająca się m.in. w zbyt restrykcyjnym sposobie organizacji życia placówki (surowe regulaminy, akcentowanie tylko kar, nieuwzględnianie zdania dzieci przy tworzeniu zasad funkcjonowania placówki, nadmierna krytyka, wyśmiewanie, publiczne udzielanie nagan)" - przekonuje rzecznik.
Michalak chce także dodania zapisu, że wychowawca w pracy z dzieckiem powinien budować pozytywne
i bezpieczne relacje oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu. "Wychowawca jest osobą bardzo ważną dla dziecka. (...) Wychowawca powinien wspierać dziecko w każdej sytuacji, nawet, gdy popełni ono błąd. Niewłaściwa postawa wychowawcy może naruszać interesy dziecka, utrudniać lub wręcz uniemożliwiać budowanie właściwych relacji społecznych w przyszłości" - przekonuje RPD.
W opinii rzecznika należy także podwyższyć kieszonkowe, które otrzymują dzieci w placówkach. W jego ocenie obecna kwota kieszonkowego (w przeliczeniu jest to ok. 30 gr dziennie) jest nie tylko niewystarczająca, ale wręcz naruszająca prawo dziecka do szacunku. Może też budować zaniżone poczucie wartości dziecka w odniesieniu do grupy rówieśniczej. Tymczasem, jak podkreśla RPD, możliwość dysponowania „kieszonkowym” ma ogromne znaczenie wychowawcze: uczy dziecko wartości pieniądza, oszczędzania i planowania wydatków.
Projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej jest w konsultacjach do 27 października. Rozporządzenie ma wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu