Subskrybuj nas na Youtube
W razie zmiany sposobu prowadzenia postępowania upadłościowego syndykowi na nowo przysługuje dwuletni termin do wytoczenia powództwa o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną – nawet gdy termin ten liczony od dnia ogłoszenia upadłości już upłynął. Uznał tak wczoraj Sąd Najwyższy, zaznaczając zarazem, że granicą dla żądania są przepisy kodeksu cywilnego. Uchwała ta stanowi odpowiedź na dość istotne zagadnienie mające praktyczne przełożenie na sytuację wierzycieli.
W sprawie, której dotyczyła, ogłoszono upadłość układową. Dłużnik jednak zamiast wykonywać układ, cały majątek przepisał na rodzinę oraz wyprowadził do innej spółki. Nie wiadomo dlaczego nadzorca sądowy nie zareagował. Po pewnym czasie upadłość układową zmieniono jednak na likwidacyjną. Syndyk, który dowiedział się o zachowaniu dłużnika, wytoczył powództwo oparte na skardze pauliańskiej. Pozwani jednak powołali się na art. 132 ust. 3 ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem nie można żądać uznania czynności za bezskuteczną po upływie dwóch lat od dnia ogłoszenia upadłości, chyba że na podstawie przepisów kodeksu cywilnego uprawnienie to wygasło wcześniej. Sąd rozpatrujący sprawę nabrał więc wątpliwości, czy termin ten należy bezwzględnie liczyć od pierwszej decyzji o ogłoszeniu upadłości układowej, czy też można od otwarcia postępowania upadłościowego w wyniku uchylenia układu.
Pełnomocnik syndyka przekonywał, że uznanie za właściwą tej pierwszej interpretacji w praktyce oznaczałoby pokrzywdzenie części wierzycieli. Część długów może bowiem powstać już po ogłoszeniu upadłości układowej. A wtedy nowi wierzyciele nie mieliby szans na ochronę na podstawie skargi pauliańskiej.
Pełnomocniczka pozwanych przekonywała jednak Sąd Najwyższy, że nie można obrażać się na przepisy, które w tym przypadku są jasne. Artykuł 132 ust. 3 prawa upadłościowego – jej zdaniem – nie umożliwia przyznania dodatkowego terminu syndykowi ze względu na otwarcie postępowania upadłościowego. W ocenie pozwanych nie można też mówić o jakimkolwiek pokrzywdzeniu wierzycieli, skoro każdy z nich może samodzielnie dochodzić swoich wierzytelności.
Sąd Najwyższy uznał jednak, że otwarcie postępowania w celu zmiany sposobu jego prowadzenia daje syndykowi prawo do wytoczenia powództwa o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną w ciągu kolejnych 2 lat.
Czym jest skarga pauliańska
Zgodnie z art. 527 kodeksu cywilnego, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
ORZECZNICTWO
Uchwała Sądu Najwyższego z 16 września 2015 r., sygn. akt III CZP 48/15.
