Powierzenie I prezesowi Sądu Najwyższego funkcji legitymizowania niejawnych działań władzy wykonawczej może prowadzić do kwestionowania jego apolityczności i niezależności. Organ ten nie powinien decydować o dopuszczalności przeprowadzenia kontroli operacyjnej wobec posłów, senatorów i prezydenta – uważa prof. Małgorzata Gersdorf, I prezes SN.

Arbitralny charakter
Opinia została sporządzona do senackiego projektu nowelizującego ustawę o Policji. Ma on być wykonaniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2014 r. (sygn. akt K 23/11). Sędziowie zakwestionowali wówczas wiele przepisów, które pozwalają na bardzo swobodne sięganie przez policję oraz służby specjalne po dane telekomunikacyjne.
Przy okazji senatorowie postanowili też wzmocnić ochronę polityków przed działaniami operacyjnymi. I wpadli na pomysł, aby w sprawach dotyczących kontroli operacyjnej lub udostępnienia danych telekomunikacyjnych i pocztowych odnoszących się do posłów, senatorów i prezydenta postanowienie wydawał I prezes Sądu Najwyższego. On również miałby decydować o tym, czy tego typu materiały będą mogły być później wykorzystane w postępowaniu.
Prezes SN krytycznie ws. zgody na inwigilację parlamentarzystów i prezydenta

Zobacz również
Profesor Małgorzata Gersdorf, która pełni dziś tę funkcję, wskazuje jednak argumenty za tym, że takie rozwiązanie nigdy nie powinno zostać wprowadzone. Przede wszystkim przekonuje, że byłoby one niezgodne z ustawą zasadniczą. Zdaniem Gersdorf nie dałoby się go pogodzić z konstytucyjną zasadą rzetelności i sprawności działania instytucji publicznych. A to dlatego, że kontestowane rozwiązanie stwarza jedynie pozór kontroli sądowej. Zdaniem Gersdorf wydawanie postanowienia przez jedną osobę, od rozstrzygnięcia której prokurator nie może się odwołać, ma arbitralny charakter. Co więcej – I prezes SN nie dysponuje i w przyszłości nie dysponowałby żadnymi narzędziami weryfikacji wniosku dotyczącego zarządzenia kontroli operacyjnej. „Od jego decyzji – podejmowanej jednoosobowo – może zależeć sytuacja państwa, co jest niezgodne z podstawami racjonalnie zorganizowanego demokratycznego państwa prawnego” – przekonuje Małgorzata Gersdorf.
Brak obiektywizmu
I prezes SN obawia się również, że projektowane rozwiązanie będzie zagrażać jego pozycji ustrojowej. Wszystko dlatego, że może prowadzić do kwestionowania jego apolityczności i niezależności. Gersdorf przypomina, że I prezesa SN powołuje prezydent. Tak więc podejmując decyzję o dopuszczalności przeprowadzenia kontroli operacyjnej wobec głowy państwa, organ ten mógłby narazić się na zarzut braku obiektywizmu.
W opinii pojawia się również teza, że proponowanego przez senatorów rozwiązania nie da się pogodzić z konstytucyjną zasadą trójpodziału władz: powierzenie I prezesowi SN ocenianego uprawnienia sprowadziłoby „immanentne ryzyko” dla odrębności władzy wykonawczej i sądowniczej.
Senatorowie chcą zmiany ustawy o policji

Zobacz również
Ponadto prof. Gersdorf zwraca uwagę na to, że zgodnie z konstytucją posłów i senatorów chroni nietykalność i tylko Sejm i Senat mogą zdecydować o odebraniu im immunitetu. Dlatego też niedopuszczalne jest przyznanie I prezesowi SN kompetencji w tym zakresie.
Etap legislacyjny
Projekt w pracach komisji