Subskrybuj nas na Youtube
Czarny pasek na zdjęciu wymyślono po to, by chronić wydawców przed zarzutem ujawnienia tożsamości podejrzanego czy oskarżonego. Najczęściej jest to zresztą czysta fikcja, bo jest na tyle wąski, że i tak bez trudu można rozpoznać, kto widnieje na fotografii, zwłaszcza gdy jest to osoba publiczna.
Tą samą metodą posłużył się lokalny tygodnik z jednego z miast na południu Polski. Relacjonował on sprawę, jaka toczyła się przed Regionalną Izbą Obrachunkową w Katowicach, a dotyczyła podziału na części zamówienia publicznego. Chodziło o cztery umowy na nadzór inwestorski oraz obsługę geodezyjną miasta. Zawarto je bez przetargów, gdyż żadna z nich nie przekraczała 14 tys. euro, a tyle wynosił wówczas próg, do którego nie trzeba było stosować ustawy – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 907 ze zm.).
Zdaniem RIO zamówienie to podzielono na części w celu obejścia prawa. Ich łączna wartość przekraczała bowiem 47 tys. euro, a więc należało ogłosić przetargi. Opisując sprawę, tygodnik podał jedynie imię i pierwszą literę nazwiska prezydenta. Oczy na zdjęciu ilustrującym artykuł zostały zasłonięte czarnym paskiem, a w podpisie podano, że prezydent czeka na wyrok.
Włodarz miasta pozwał tygodnik za naruszenie dóbr osobistych. Jego zdaniem czarny pasek, inicjały zamiast nazwiska oraz podpis mówiący, że czeka na wyrok, w powszechnym odbiorze kojarzyły się jednoznacznie z popełnieniem przez niego przestępstwa. I sądy obydwu instancji doszły do tych samych wniosków.
„Społeczny odbiór inkryminowanych publikacji jest jednoznaczny – przeciętny czytelnik oglądając artykuł przedstawiający duże zdjęcie powoda (którego wizerunek dla mieszkańców jest znany), z czarną opaską na oczach, z charakterystycznym podaniem tylko pierwszej litery nazwiska, w którym co więcej mowa jest o tym, że czeka on na »wyrok« odbiera go jednoznacznie – prezydent miasta popełnił przestępstwo i oczekuje na wyrok karny” – napisano w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach.
Tygodnik tłumaczył, że złamałby prawo, gdyby opublikował dane prezydenta. Powołał się na art. 13 ust. 2 ustawy – Prawo prasowe (Dz.U. z 1984 r. nr 5, poz. 24 ze zm.), zgodnie z którym nie wolno publikować w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Nie przekonało to jednak sądu. Stanął on na stanowisku, że wskazany przepis dotyczy wyłącznie postępowań toczących się przed sądami. A ta rozprawa odbywała się przed RIO. W tym przypadku nie można nawet mówić o wyroku.
„Nieprawdą jest, jakoby orzeczenia RIO miały postać wyroków. Wyroki wydawane są bowiem jedynie przez sądy. Oczywiście można bronić stanowiska o potocznym przyjęciu słowa »wyrok« jako osąd dokonany przez kogoś, czy przez jakąkolwiek instytucję. O ile zatem otoczka całego artykułu nie stanowiłaby sugestii popełnienia przestępstwa, takie określenie można byłoby uznać za w miarę poprawne” – stwierdził sąd.
Ostatecznie uznał jednak, że cały artykuł miał na celu zdyskredytowanie prezydenta miasta. Nakazał publikację przeprosin oraz zapłatę 5 tys. zł zadośćuczynienia. „Wszystkie wskazane okoliczności – przedstawienie powoda z czarną opaską na oczach, podanie jego danych jako P.S. – w żadnym wypadku nie miały na celu ochrony powoda. Wręcz przeciwnie – stanowiło to celową manipulację, mającą na celu wywołanie sensacji i przedstawienie pierwszej osoby miasta jako przestępcy” – napisano w uzasadnieniu.
„O ile pozwani pragnęli przedstawić mieszkańcom problem związany z ewentualnym naruszeniem przepisów o zamówieniach publicznych, mogli przedstawić zdjęcie powoda bez czarnej opaski z podaniem pełnego nazwiska i z rzetelną informacją w tytule o tym, że odpowiadał on przed RIO. W takiej sytuacji nie doszłoby do naruszenia dóbr osobistych powoda, a w żadnym wypadku nie można by było mówić o bezprawności działania. Cel pozwanych był jak widać zupełnie inny” – wyjaśnił sąd.
Przeciętny odbiorca, czytając artykuł, w którym mowa jest o wyroku, odbiera to jednoznacznie – że chodzi o wyrok karny.