Zarówno zapis, jak i polecenie służą spadkodawcy do rozporządzania swoim majątkiem. Obie instytucje dotyczą spadkobierców, którzy po śmierci spadkodawcy mają do spełnienia pewne obowiązki.Na żadną z tych możliwości nie wpłynie najnowsza zmiana Kodeksu cywilnego.

Zapis polega na zobowiązaniu spadkobiercy do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz osoby trzeciej. Rozporządzenia tego dokonuje się w testamencie.

Zapisobierca może domagać się natychmiastowego spełniania świadczenia. Zdarza się, że uprawniona osoba nie chce lub nie może otrzymać zapisu. Wtedy następuje zwolnienie spadkobiercy z ciążącego na nim obowiązku.

Możliwy jest także zapis dalszy, czyli taki, do którego zobowiązany jest zapisobierca a nie bezpośredni spadkobierca.

Przepisy mówią także o zapisie windykacyjnym. Dotyczy on tylko testamentów w formie aktu notarialnego. Spadkodawca postanawia w nim, że wskazana osoba nabywa przedmiot zapisy z chwilą otwarcia spadku. Przedmiotem opisywanej czynności mogą być jedynie:
• rzeczy oznaczone, co do tożsamości,
• zbywalne prawa majątkowe
• przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolne,
• użytkowanie lub służebność ustanowione na rzecz zapisobiercy.



Polecenie polega na zobowiązanie spadkobiercy w testamencie do określonego działania lub zaniechania działania, nie czyniąc przy tym nikogo wierzycielem.
Podmiotami uprawnionymi do żądania wykonania polecenia są: spadkobiercy, wykonawca testamentu, właściwy organ społeczny, gdy polecenie ma na względzie interes społeczny. Ale nie może dochodzić jego spełnienia osoba, na której rzecz dokonano polecenia.