Subskrybuj nas na Youtube
TEZA: Faktem jest, że prowadzący działalność gospodarczą powinien wkalkulować w tę działalność odpowiednie koszty mogące powstać w związku z rozstrzyganiem sporu na drodze sądowej. (...) Sąd I instancji nie uwzględnił jednak dostatecznie, że trudna sytuacja finansowa powoda spowodowana została okolicznościami od niego niezależnymi (brak zapłaty za wykonane roboty), którym nie był w stanie zapobiec i odpowiednio się do nich przygotować.
Sygn. akt I ACz 117/15
POSTANOWIENIE SĄDU APELACYJNEGO W RZESZOWIE
z 13 marca 2015 r.
STAN FAKTYCZNY
Sąd okręgowy – sąd gospodarczy oddalił wniosek powoda B.W. o zwolnienie od kosztów sądowych. Uznał, że prowadząc działalność gospodarczą, powinien uwzględnić w planowaniu wydatków konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego, a skoro tego nie uczynił, priorytetowo traktując inne zobowiązania, nie może skutecznie domagać się takiego zwolnienia.
Postanowienie zaskarżył powód.
UZASADNIENIE
Sąd apelacyjny częściowo uwzględnił zażalenie i zwolnił powoda od opłaty sądowej w trzech czwartych. Wskazał, że zwolnienie od kosztów osoby fizycznej będącej właścicielem przedsiębiorstwa uregulowane jest w art. 102 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1025). Osoba taka w celu uzyskania zwolnienia powinna złożyć oświadczenie, że nie jest w stanie ponieść kosztów bez uszczerbku koniecznego dla siebie i rodziny, obejmujące dokładne dane o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, również tych uzyskiwanych z prowadzonego przedsiębiorstwa. Powód złożył takie oświadczenie oraz dodatkowe dokumenty obrazujące sytuację finansową swoją i żony.
Sąd apelacyjny wskazał, że omawiana regulacja prawna jest instrumentem gwarantującym dostęp do sądu podmiotom, które nie są w stanie ponieść kosztów z uwagi na sytuację majątkową. Zwolnienie nie obejmuje sytuacji, gdy strona z uwagi na przejściowe trudności w danej chwili nie dysponuje środkami finansowymi. Nie zasługuje na zwolnienie strona, która zaniedbała obowiązek należytego przygotowania się do skierowania swojej sprawy na drogę postępowania sądowego.
Pozew został złożony w związku z działalnością gospodarczą powoda i powinien on wkalkulować w tę działalność koszty mogące powstać w związku z rozstrzyganiem sporu na drodze sądowej. Zważyć jednak trzeba, że trudności finansowe, w które popadł powód, okazały się na tyle poważne, że doprowadziły do zawieszenia przez niego działalności gospodarczej. Sąd I instancji nie uwzględnił dostatecznie, że trudna sytuacja finansowa powoda spowodowana została okolicznościami od niego niezależnymi (brak zapłaty za wykonane roboty), którym nie był w stanie zapobiec i odpowiednio się do nich przygotować.
W ocenie sądu apelacyjnego zakres zwolnienia udzielonego powodowi umożliwi mu zainicjowanie postępowania, co w jego aktualnej sytuacji jest przedsięwzięciem priorytetowym, a tym samym usprawiedliwia założenie, że uiszczenie przez niego kosztów sądowych w takim zakresie nie będzie stanowić bariery w dostępie do sądu.