Ani strona, ani organ egzekucyjny nie mogą domniemywać obowiązków. Muszą być one konkretnie ustalone i precyzyjnie określone w decyzji administracyjnej.
TEZA
Decyzja dotycząca drogi pożarowej nie może ograniczać się wyłączenie do ogólnie sformułowanego nakazu usunięcia stwierdzonych uchybień w zakresie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych. Powinna ona bowiem precyzyjnie określać zakres nałożonych na stronę obowiązków.
STAN FAKTYCZNY
Po przeprowadzeniu czynności kontrolnych budynku mieszkalnego komendant miejski Państwowej Straży Pożarnej, na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. z 2013 r. poz. 1340 ze zm.) nakazał spółdzielni mieszkaniowej wykonać drogę pożarową spełniającą wymagania określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. nr 124, poz. 1030).
Decyzja została utrzymana w mocy przez wojewódzkiego komendanta. Spółdzielnia wniosła skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, który ją uwzględnił.
Zauważył, że z ustaleń organów wynika, że przed budynkiem istnieje jedynie ciąg pieszy o szerokości mniejszej niż 3 m, podczas gdy minimalna szerokość drogi pożarowej powinna wynosić co najmniej 4 m (par. 13 ust. 1 rozporządzenia). Istniejący ciąg pieszy nie spełnia więc wymaganej szerokości, dlatego nie może być uznany za drogę pożarową.
Jednak decyzja jest wadliwa, gdyż nie określa dokładnie przebiegu takiej drogi ani jej parametrów. Powinna nakładać na adresata obowiązki, których wykonanie jest fizycznie i prawnie możliwe. Zaskarżona decyzja ogranicza się wyłącznie do ogólnego sformułowania nakazania doprowadzenia drogi pożarowej bez wskazania jak dokładnie droga ta ma być urządzona.
Przytoczenie w uzasadnieniu przepisów określających wymogi techniczne takiej drogi, wynikające z par. 12–16 rozporządzenia, nie czyni zadość obowiązkowi jasnego określenia przez organ w sentencji decyzji nałożonych obowiązków.
Sąd zauważył, że organy nie rozważyły zastosowania par. 13 ust. 4 rozporządzenia.
Przepis stanowi, że w szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy spełnienie wymagań dotyczących doprowadzenia drogi pożarowej do obiektu budowlanego jest niemożliwe ze względu na lokalne uwarunkowania lub jest uzasadnione przyjęcie innych rozwiązań, na wniosek właściciela budynku obiektu budowlanego lub terenu, dopuszcza się stosowanie rozwiązań zamiennych zapewniających niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej obiektu, uzgodnionych z właściwym miejscowo komendantem wojewódzkim PSP. Skargę kasacyjną złożył wojewódzki komendant Straży Pożarnej.
UZASADNIENIE
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zarzuty skargi za niezasadne. Ustawodawca nałożył na właściciela, zarządcę lub użytkownika budynku, obiektu lub terenu obowiązek ochrony przeciwpożarowej, w szczególności poprzez przygotowanie budynku, obiektu lub terenu do prowadzenia akcji ratowniczej.
Obowiązek ten polega m.in. na zapewnieniu odpowiedniego dojazdu do budynku dla pojazdów straży pożarnej, odpowiadającego wymogom określonym w przepisach wykonawczych do ustawy o ochronie przeciwpożarowej. W przypadku braku takiej drogi właściwy organ na podstawie art. 26 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej może nakazać usunięcie stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie.
Decyzja taka powinna precyzyjnie określać zakres obowiązków tak, aby możliwe było dobrowolne wykonanie decyzji przez stronę bądź wykonanie decyzji przy zastosowaniu środków egzekucyjnych. Ani strona, ani organ egzekucyjny nie mogą domniemywać obowiązków, lecz muszą być one konkretnie ustalone. Adresat decyzji (i ewentualnie organ egzekucyjny) nie może mieć wątpliwości, jakie czynności powinien wykonać, aby uczynić zadość decyzji. Zaskarżone decyzje takich warunków nie spełniały. Nałożony na spółdzielnię obowiązek doprowadzenia drogi pożarowej nie określa jej parametrów, a wybór w jej przeprowadzenia pozostawiono adresatowi decyzji.
Taka forma określenia obowiązku administracyjnego pozbawia decyzję administracyjną waloru wykonawczego, a tym samym czyni ją wadliwą.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 lutego 2015 r., sygn. akt II OSK 1662/13

Termin usunięcia wad

Termin do usunięcia stwierdzonych uchybień, o którym mowa w art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej, powinien być ustalony w sposób racjonalny, gdyż u jego podstaw musi leżeć zarówno ocena zakresu prac, które należy wykonać, jak i całokształt okoliczności związanych ze sposobem wykonania tych prac: pora roku, warunki atmosferyczne, stopień zagrożenia pożarowego (wyrok WSA w Opolu z 22 marca 2012 r., sygn. akt II SA/Op 2/12).

KOMENTARZ EKSPERTA

Usunięcie uchybień
Komendant straży, wydając decyzję na podstawie art. 26 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nakazującą wykonanie drogi pożarowej nie może poprzestać na ogólnym nakazie wykonania drogi pożarowej w przypadku, gdy stwierdzi w tym zakresie niezgodności z przepisami. Decyzja nakładająca obowiązek wykonania drogi pożarowej musi dokładnie określić obowiązki, jakie nakłada się na adresata decyzji, by ten wiedział, jakie są uchybienia i w jaki sposób ma je usunąć, by spełnić wymagania w zakresie drogi pożarowej. Skoro organ stwierdził uchybienia w zakresie zapewnienia odpowiedniego dojazdu do budynku dla pojazdów straży pożarnej, to w decyzji organ musi określić, w jaki sposób należy je usunąć. Precyzyjne określenie w decyzji obowiązków mających na celu usunięcie stwierdzonych wad ma istotne znaczenie dla możliwości wykonania decyzji przez stronę bądź przy zastosowaniu środków egzekucyjnych. Nie można bowiem domniemywać obowiązków i czynności, które mają być wykonane, lecz muszą one być skonkretyzowane. Ma to również chronić interes adresata decyzji, który wie, jakie obowiązki ma spełnić i czynić zadość przepisom.